Esra TÜRKEL

Ada TV’de yayınlanan Günaydın Ada programına Tarım eski Bakanı Zorlu Töre konuk oldu. 5 Aralık’ta Meclis’ten geçen Muhaceret Yasası’yla ilgili merak edilenleri yanıtlayan Zorlu Töre, yasadan yararlanmak isteyenlerin neler yapması gerektiğini de detaylarıyla açıkladı. Programda seyircilerden gelen soruları da yanıtlayan Töre, ‘KKTC’de şu anda bulunan ve kayıt dışında kalan ister çalışma izni, sigortasını yatırmayan kişiler ister ziyaretçi izni bitmiş. İster öğrenci olup kayıt dışı kalan, mezun olduktan sonra burada kalıp iki ay süre içinde ülkeyi terk etmeyen öğrenciler, ikamet ve iş kurma izni bitenler şu anda KKTC’de bulunan ve kayıt dışında ola herkesi bu af kapsıyor’ dedi. Töre’nin konuyla ilgili açıklamaları şu şekilde oldu:

‘KAÇAK DEĞİL KAYIT DIŞI KALMIŞ’: “21. Yüzyılda teknolojinin ilerlediği çağda KKTC’de vatandaş olmayanların dışında ne kadar vatandaş var ne kadar öğrenci var, çalışma hayatında kayıtlı olan ne kadar, ziyaretçi izniyle girip kayıt dışına düşmüş bilinmesi gerekir. Bu durumu ayıp olarak görüyorum. Daha önceden dikkatli olunsa sayı bilinirdi. İpin ucu kaçtı gibi geliyor ama bundan önceki hükümette de bunlar bilinmiyordu. ‘Kaçaklar dışarı’ ve ‘öbek öbek gidiyorlar’ şeklinde başlıkları ayıp olarak niteliyorum. Hiç kimse durup dururken kaçak durumuna düşmemiştir, Limanlarımızdan hava alanından gelmişlerdir. ‘Kaçak’ şeklinde ifade edilen rahatsız edici konuşmalar beni rahatsız ediyor buna ‘kayıt dışı kalmış’ diyelim.”

‘İHRAÇ EDİLENLER YARARLANAMIYOR’: “Parasız af KKTC’de yaşayan herkesi kapsıyor ve KKTC’de yaşayan herkes bu parasız aftan yararlanabilir diyen Töre, Af Yasası’nın içeriğiyle ilgili şunları söyledi: “Özellikle Türkiye’de veya ihraç edilmiş kişilerin büyük bir ekseriyeti yararlanamıyor. Aile varsa değil, eşlerden biri KKTC’deyse eş bu af yasasından yararlanabilir. 1300 TL ödeyerek veya annesi babası KKTC’de yaşıyor, çalışma veya ikamet izinliyse veya KKTC vatandaşı olmuşsa bu kişilerin bekar çocukları ve evlenip boşanmış olan çocukları bu aftan 1300 TL ödeyerek yararlanabilir.”

‘KAYIT DIŞI KALANLAR 30 GÜN İÇERİSİNDE KAYIT ALTINA GİRMELİ’: KKTC’de yaşayan herkesin parasız aftan yararlanabileceğine vurgu yapan Töre, iki kategoride bu aftan yararlanabileceğini söyleyerek şunları belirtti: “Kimlik kartıyla KKTC’ye girenlerin mutlaka yurt dışına çıkmaları gerekir. Pasaportla girenler ve geçmişte çalışırken cezaya girenler, geriye kalan eksiklerini yatırımlarını tamamlayarak aftan yurtdışına çıkmadan yararlanabilir. Burada işverenler iş düşüyor, kendileri eğer yatırıyorlarsa ve yapamaz duruma düştülerse geriye dönük yatırımlarını yaparlarsa yurtdışına çıkmadan devam edebilirler. Eğer yatırımlarını yapamayacaklarsa yurtdışına çıkıp 60 gün içerisinde, tekrar geri dönmeleri halinde 30 gün ziyaretçi izni veriliyor. Bu 30 gün ziyaretçi izni zamanında oturma, çalışma veya iş kurma izinlerini kayıt altına almaları gerekiyor.

‘TEKRAR CEZAYA DÜŞME DURUMUNDA ESKİ CEZALAR DA EKLENECEK:’ Eğer yasal hale gelinmezse çıkan af yasasından yararlanamayacaklar ve tekrar cezaya girecekler ve affa uğradıkları ceza da tekrar üzerilerine binecek. Mutlaka bu hakları kullanırken 30 gün içerisinde kendilerini kayıt altına almaları gerekir. Eğer alamazlarsa tekrar yurtdışına çıkıp gelmeleri gerekir. 60 gün süre içerisinde kimileri KKTC’de kalarak yasallaşacak, kimileri yurt dışına çıkıp tekrar geri gelecekler 30 gün ziyaretçi olacaklar, iş bulamadıkları zaman tekrar çıkıp geri gelecekler. Ama iş bulurlarsa yasal duruma gelirlerse o zaman tekrar ileride yeniden cezaya düşerlerse eski cezaları tekrarlanamayacak dolayısıyla 30 gün içerisinde kendilerini yasal duruma getirmeleri gerekir ki daha sonra herhangi bir cezaya düşerlerse o zaman eski cezalarından sorumlu olamayacaklar. Eski cezalarından sorumlu olmamaları için mutlaka 30 gün içerisinde kayıt altına girmeleri gerekir yoksa eski cezaları yeni başlayacak olanın üzerine binecektir.”

‘EKONOMİK SIKINTILARDAN DOLAYI AF YASASI PARASIZ’: Pek çok kişinin sigortasını yatırma konusunda büyük sıkıntılar çektiğini belirten Töre, “Af Yasası’nın parasız olması gerektiğini istememizin sebebi kayıt dışına düşmüş kişiler demek sigortasını yatıramayan, işsiz kalmış, geçim sıkıntısına düşmüş aileler”diyen Töre, bundan sonraki aşamada takip konusunda sıkıntılar yaşanabileceğini polisin, muhaceretin ve İçişleri Bakanlığı’nın işinin zor olduğunu da söyledi.

‘KİMLİKLE GELENLER DAHA ÇOK SUÇA KARIŞIYOR DÜŞÜNCESİ DOĞRU DEĞİ’L: Diğer yandan KKTC’ye kimlik kartıyla gelenler suç işliyor diğerleri işlemiyor şeklinde yaklaşımı hemen çürütebileceklerini söyleyen Zorlu Töre konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Girne bölgesinde çok kısa zaman önce Letonya’dan gelenler suç şebekesi oluşturarak hırsızlık yaptılar. Yine Moskova, Vietnam, Güney Kıbrıs’tan gelip buralarda suç işleyenler çıktı. Dolayısıyla pasaportla gelip TC vatandaşı olmayanların suç unsuruna girilen işler oldu. Bir şebekenin biri lüks villada ev tuttular, herkes çok zengin olduklarını zannediyordu halbuki hırsızlık çetesi oldukları ortaya çıktı. Okulla ilişiği kesilen öğrencilerin yeniden ülkeye gelmesi de gündeme gelecek. Af kapsamında olan öğrenciler mezun olamayıp da okulla ilişiği kesilen ve yeniden kayıt yaptırıp okula devam etme hakkına sahip olan kişiler de KKTC’ye parasız giriş yapabilecekler. Aftan dolayı eğer cezadaysalar yeniden kayıt yaptırıp devam edebilecekler ve herhangi bir para ödemeyecekler.

‘İŞVEREN TARAFINDAN KAÇAĞA DÜŞENLER İŞVERENİ İHBAR ETSİN’: İşveren tarafından kaçak durumuna düşmüş kişiler aftan yararlanır ve işverenini şikayet etmesi gerekir. Adres Çalışma Bakanlığı’dır. Bildirim yaparak aftan yararlanacak. Bildirmesi kendi lehine olur belki işvereni yatırımı yapmak zorunda kalacaktır. Bunların Müfettişler tarafında tespit edilip tutanak tutulması lazım.”

‘NÜFUS 320 BİNİ GEÇMEZ’: Bakanlığın ‘aftan yararlanmayanlar hakkında ciddi çalışmalar yapacağız’ açıklamalarına “bu şekilde yaklaşmalarını normal karşılıyorum” diyen Töre, ‘aksi halde bu işi gevşek tutacağız derse herkes yan gelir yatar’ dedi. Geçmiş aflarda başarısızlık olduğunu söyleyen Töre; “ Kayıtlı 30 bin kişi var, yatırımlarını yapıyorsa bunun dışında 10 bin civarında olduğunu tahmin ediyorum. Belki 15 bine çıkar fakat bunu ifade etmek doğru da değil çünkü nüfusumuzun da tam sayısını da bilmiyoruz” dedi. KKTC nüfus sayısının bazı kesimler tarafından tahmin edilenden yüksek söylenmesini, Türkiye’den gelen kardeşlerimizi ve 3. Dünya ülkelerinden gelen kardeşlerimize ‘bakın ne kadar yoğun nüfusumuz var fazla nüfusu kaldıramayız’ şeklinde psikolojik karşı propaganda oluşturma olarak gördüğünü belirten Töre, ‘KKTC’deki vatandaş sayısı belli, 30 bin çalışma izinli var, öğrencilerin sayısı belli, dolayısıyla KKTC nüfusunun 310-320 bini geçmeyeceği yönünde tahminim vardır’ dedi.


AFLA İLGİLİ AKILLARDAKİ SORULAR

İzleyicilerden gelen mesajları da yanıtlayan Töre, izleyici soruları karşısında Af yasasıyla ilgili soruları detaylandırdı:

-5 yıldır cezada olan biriyim. Ücret vermeden ben de yaralanabilir miyim?

“KKTC’de yaşıyor ise kesinlikle aftan herhangi bir ücret ödemeden yaralanabilir. Eğer KKTC’de yaşamıyorsa ve eğer yurtdışına çıkmışsa yaralanması için KKTC’de eşi olması veya annesi babası ve kendisinin de bekar olması veya evliyse de yasa yürürlüğe girmeden önce boşanmış olması gerekir. Aksi halde yararlanamaz. Yurtdışına çıkmış, anne babası veya eşi yoksa evli ise anne babası KKTC’de çalışma izinli veya vatandaş olsa da yararlanamaz. Eğer pasaportsuzsa kimlik kartı ile gelebilir ama iş bulursa ülkesine geri dönecek ve ön izinle pasaport çıkartarak KKTC’ye gelebilecek. “

-Annem yurtdışında iki sene önce çıkış yaptı şuanda 62 yaşında. Burada oturma izniyle oturuyorum rahatsızdım, annem bana bakmak için gelmişti 60 yaşına girmesine iki ayı kalmıştı onu da af yassı kapsar mı?

“Annesi KKTC’deyse kapsıyor. 60 yaşına geçen kişilerde muaftır, ceza uygulanamaz. 60 yaşını doldurtmamıştır muhtemelen cezaya düşmüştür, yararlanabilir. Pasaportla gelmişse çıkmasına gerek yok. 60 yaşını tamamladığında herhangi bir işleme gerek kalmayacak, serbest olarak burada kalabilir yalnızca ikametini Kaymakamlığa veya polis muhacerete bildirmek mecburiyetindedir. 60 yaşını tamamlamışsa. Özel izinle KKTC’ye gelebilir ama yaşı geçtiği için bundan sonraki ikametgâhı KKTC’de serbest olması gerekir, ikamet bildirme zorunluluğu var.”

-Yakın doğu Üniversitesi’nde Bakanlar Kurulu kararıyla ihraç edilen öğrenciler geri gelebilecek mi? “Bakanlar kurulu kararıyla ihraç durumunun ortadan kaldırılması gerekiyor. Onlar kaldırılırsa aftan yararlanmış olurlar. Bu yasada böyle bir durum yok. İhraç edilen, ister öğrenci ister çalışma izinliyken kayıt dışına düşmüş, ziyaretçi izniyle buraya gelmiş ve aşmış kişilerin izin süreleri bitip yakalanıp ihraç edilmiş, iş kurma izni maksadıyla gelip ihraç edilenler, herhangi bir olaya karışmışlar ama mahkemede yargılanmadan bakanlar kuruluyla ihraç edilmiş kişiler bu yasadan yararlanamıyorlar.”

-Kıbrıslıyım, 6 ay önce evlilik yaptım, eşim kaçak durumunda biz ne yapabiliriz?

“Evli olan kişiler bu yasadan yararlanabilir. Eşi burada yaşıyorsa yurtdışına çıkmasına gerek yok, evlenme belgesini göstererek bu aftan yaralanabilir ve evli olduğu için 1 yıl dolmuşsa vatandaşlığa hak da kazanmış oluyor. Gerçek bir evlilikse o kişi cezadan çıkacak ve 1 yılı geçtiği zaman da vatandaş olmaya hak kazanacak, o kişiyi hiçbir yasa atamaz eşi KKTC vatandaşı olduğu için.”

-Öğrenci olduğu dönemde annesi buraya gelmiş, kaçak durumuna düşmüş, yurtdışına çıkmış, gelirse cezasını ödeyeceğiyle ilgili kağıt imzalamış, gelemiyor yurtdışında. Dönmesi için af yasasından yararlanabilir mi?

“Bu konuların düzeltilmesi için çok çalışma gerçekleştirdik. Sayın Turgay Avcı ile de görüştük, öğrencilerin anne babaları cezaya düşmüşse aftan yararlanması yönünde önerge verildi ama bu önerge CTP ısrarı üzerine UBP ile anlaşmalı oldukları için maalesef öğrenci velileri af kapsamına alınmadı. Ama Sayın Bakan çok nezaket gösterdiler. Eğer öğrencilerin velileri cezaları varsa gelemiyorlarsa bize müracaat etsinler, çocuklarını ziyaret etmeye sınırlı süre içerisinde izin vereceğiz. Geçmişte herhangi bir şekilde cezaya düşmüşse ve burada değillerse affa uğramıyorlar ama bakan özel izin vereceğim diyor.”

-Anne baba vatandaş, vatandaş olduklarında kız 18 yaşını 4 gün geçmişti, hala ikamet ediyor, yeni çıkan aftan vatandaşlıktan yaralanma durumu var mı?:

“Af ve vatandaşlık yasası başka, evladı eğer evlenmemişse vatandaşlığa hak sahibidir ve olması gerekir. Çocukları 18 yaşını geçmiştir, bence hakları vardır.”

-Bir casinoda polis baskınında yakalanıp yurt dışına gönderilmiş bir kişi yararlanabilir mi?

“O kişi ihraç edilmiştir tekrar adaya dönemez, bu tür ihraçları ancak bakanlar veya mahkeme kararı kaldırırsa geri gelebilir.”

-Af yasası ne zaman yürürlüğe girecek? :

“Sayın Cumhurbaşkanının onayına götürülmüştür Cumhurbaşkanı bunu hukukçularına inceletecektir, sanıyorum hassas olacaktır bu konuda çünkü 6 ay önceden beklenen bir yasaydı. Yaz aylarında çıkması gereken yasaydı, yılbaşına geldik. Belki kurban bayramından önce çıkar diye gayret gösterdik olmadı. Tahmin ediyorum 3-5 gün içerisinde Cumhurbaşkanı onaylar, resmi gazetede yayınlanır ve yürürlüğe girer. Gelen haftayı geçireceğini zannetmiyorum. Pazartesi, Salı günü imzalayacağını düşünüyorum.”