Mali disiplin veya mali sürdürülebilirlik kavramları çağımızın en popüler kavramları halini almıştır. Özellikle devletçiliğin irtifa kaybettiği ve kendi kendine yetmeyip kaynak tüketen yani toplumun sırtında kambur olan kurumların varlığını devam ettiren politikaların terkedildiği günümüzde en fazla önem taşıyan kavram “SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK”tir.
Mali sürdürülebilirlik kavramı kısaca gerçek veya tüzel kişilerin sahip olduğu gelir ve kaynaklarla giderlerini bugün olduğu gibi gelecekte de karşılayabilmesi ve gelecek nesilleri ipotek altına almamasıdır. Dolayısıyla, gerek gerçek gerekse tüzel kişilik olsun mali sürdürülebilirlik kavramı tüm kesimler için geçerlidir. Gerek devlet, gerek kurumlar, gerekse de kişiler borçlanırken bu borcun ödemesini sorunsuz yapabilecek yapıda olduklarından emin olmak ve ekonomik koşullar dahil olmak üzere gelecekte yaşanabilecek olumsuzluklara karşı da ihtiyatlı davranmak durumundadırlar. Kredi alanlar yanında kredi veren kurumlar da kredi verdikleri kesimlerin mali sürdürülebilirliğini göz önünde bulundurmaları ve kredibilitesi olmayan kesimlere kredi verdikleri zaman bunun geri ödenmeme riskini üstlendiklerini idrak etmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde, borç tahislatı için mazbatayı meşru gösterme gafleti ve işgüzarlığı içerisine girmemelidirler.
Ülkelerin ekonomik istikrarı açısından mali disiplin/sürdürülebilirlik oransal olarak kritere bağlanmıştır. Şöyle ki, en önemli ekonomik blok olarak Avrupa Birliği’nde Euro-Bölgesine dahil olmak için bütçe açığının Gari Safi Yurt İçi Hasılaya (GSYİH) oranı % 3’ü, toplam borç stokunun GSYİH’ya oranı ise % 60’ı aşmamalıdır. Türkiye Cumhuriyeti’nin yardımlarını gelir olarak kaydetmememiz durumunda KKTC’de bütçe açığının GSYİH’ya oranı yaklaşık % 12’dir. 2013-2015 Sürdürülebilir Ekonomiye Geçiş Programında belirtildiği gibi 2011 yılı itibariyle KKTC’de toplam borç stoku 7.406,8 Milyon TL’dir. Toplam borç stokunun GSYİH'daki payı ise % 121.8’dir. BU DA GÖSTERMEKTEDİR Kİ; KKTC’NİN MEVCUT MALİ YAPISI SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİLDİR.
Peki kişiler olarak bizlerin mali sürdürülebilirliği ne durumdadır? Biraz da ona bakalım. 2011 nüfus sayımının ilk kesin sonuçlarına göre de-jure nüfusumuz 286,257 kişidir. BUNA GÖRE KKTC’DE HER BİR KİŞİYE DÜŞEN TOPLAM KAMU BORCU 25,875 TL’DİR.
TC Yardım Heyeti Başkanlığı 2011 Yılı Faaliyet Raporuna göre KKTC’de 2011 yılında toplam çalışan sayısı 107,514 kişidir. BUNA GÖRE, ÇALIŞAN BAŞINA TOPLAM KAMU BORCU 68,891 TL’DİR.
2011 sonu itibariyle bankacılık sektörünün kullandırdığı toplam kredi 5,402.4 milyon TL, toplam tüketici kredisi 1,686.4 milyon TL, toplam kredi kartı borcu is 168 milyon TL’dir. Buna göre kişi başı toplam kredi borcu, toplam tüketici kredisi ve toplam kredi kartı borcu sırasıyla 18,873 TL, 5,891 TL ve 587 TL’dir. Çalışan başına toplam kredi borcu, toplam tüketici kredisi ve toplam kredi kartı borcu ise sırasıyla 50,248 TL, 15,685 TL, ve 1,563 TL’dir.
2011 YILI İÇİN KKTC’DE RAPOR EDİLEN KİŞİ BAŞI MİLİ GELİR(GSMH) 23,237 TL’DİR. BU EKONOMİK YAPIYA GÖRE KKTC’DE YAŞAYAN BİREYLER OLARAK MALİ YAPIMIZIN SÜRDÜRÜLEBİLİR OLUP OLMADIĞININ YANITINI SİZLERE BIRAKIYORUM!.....
