Bilindiği gibi TC-KKTC Ekonomik Protokolünde aksi hüküm olmasına rağmen yeni hükümet programında KIB-TEK’in özerkleştirilmesi hedefi ortaya kondu. Bu hedefi sorgulamak yerine yeni hükümetin ortaya koyduğu vizyona saygı duymak gerekir. Eğer hedeflenen özerkleştirme sonucunda murat edilen ortaya çıkar ve özelleştirmeyi gündeme getiren şartlar ortadan kalkarsa böylesi bir özerkleştirme hedefine bana göre TC yetkilileri de saygı duyucaktır.
Özekleştirme veya özelleştirme temel hedef etkin ve verimli çalışan, merkezi hükümetten kaynak taleb etme durumunda olmayacak mali yönden özerk ve siyasilerden talimat almayan idari yönden özerk bir KIB-TEK yaratmaktır. Bu noktada, sürdürülebilir bir “özerkleştirme” modeli nasıl olmalıdır sorusu gündeme gelmektedir. Bizler de akademisyen arkadaşım Dr. Mustafa Ertanın ile birlikte bu konuda yaptığımız bir çalışmayı tartışma zemini yaratmak üzere siyasilerin değerlendirmesine sunmak istiyoruz.
Yönetim Şekli
Yönetim Kurulu: Belirli sayıda üyenin katılımı ile oluşur [ Başbakanlık 1 üye, Enerji ile ilgili bakanlık 1 üye; Tüketiciler derneği, Sanayi odası, ve diğer en büyük kullanıcı olan 2 sektörden 1er üye (örn.Turizm ve Yüksek Eğitim); ve KIB-TEK’te çalışan 2 üye (seçim veya atama ile)] . Atanan üyelerde kurumlarında memur olmaları veya üye olmaları şartı aranmaz ancak en az 4 yıllık bir yüksek eğitim kurumu mezunu olmaları ve 5 yıllık çalışma tecrübeleri aranır. Milletvekilleri, Bakanlar, Siyasi Parti Yöneticileri, Elektrik Üretimi ile ilgili çıkar çatışması konumunda olanlar katılamaz.
Yönetim kurulu Başkanı: Yönetim Kurulu üyelerinden seçilir. YK luna başkanlık eder ,Kıbtek i temsil eder.
Yönetim Kurulu Görevleri:Yıllık Bütçe yi onaylar. Kurumun Temel Politikalarının Yasalara ve Sosyal sorumluluğa Uygunluğunu sağlar. Kurum a Genel Müdür atar
Genel Müdür: Kurumun etkinliğini ve YK nin temel politikalarını günlük çalışmalara entegre eder ve gözetir.
Diğer Birimler: İK , Muhasebe, Üretim ve Fiatlandırma, İnovasyon-Dönüşümlü kaynaklar, Dağıtım ve Şebeke, Petrol Tedarik ve Depolama , Hİ ve diğerleri..

Özerklik Gereksinim ve Kuralları
• Kurum başlangıç sermayesi için ilk 3 aylık veya en az 2 üretim, satış ve tahsilat süresinde ihtiyacı olan girdilere eşit kaynak KIBTEK ten aktarılır.
• Kurum Kaynak kullanımı Politikasını kendi belirler.
• Fiat belirleme de hiçbir tarifede birim fiatı ham petrol girdi maliyetinden az olamaz
• Fiat belirleme tüm girdileri dahil eder, ancak yeni yatırımlar için provizyon içeremez.
• Fiatlar %5 i geçmeyen Devlet Maliyesine katkı içerir, vergi içermez.
• Üretimde ve Ev de kullanılan tarifeler farklı olmalıdır.
• Tüm kullanıcılar ödemeye mükellef olmalıdır.
• Meclis kararı ile sosyal ihtiyacı olan abonelere yapılacak katkılar Devlet Maliyesinden ayıca ödenir.
• Bir yıllık dönem içinde kurum zarar edemez, devlet maliyesinden katkı almayı planlayamaz.
• Kurum Ham Petrol alımını kendi yönetir. Doğrudan veya ihale, spot veya süreli (future) alımları Petrol Tedarik ve Depolama bölümü kesinlikle müstakil bir hesapla yönetir. Muhtemel arz eksikliği dönemlerine çözümü YK ile birlikte tespit eder ve uygular.
• Özerk Kurum özel sektör enerji şirketlerinden yüksek tarifeler uygulayamaz (özel bölgeler hariç.....)
• Özellikle siyasilerin populizm yapmasına imkan veren veya asil/vekil sorununun en yoğun bir şekilde yaşandığı personel giderleri ve özlük hakları ile ilgili kararların belli limitler ve kiriterlere göre yapılmasını gerektirecek kurallar getirilecek ve bu kuralların uygulanması sıkı bir şekilde mali, idari ve yargısal denetime tabi tutulacaktır.

Saydamlık
Kurum, her yıl için mali ve idari faaliyetlerini ilgili tarafların kolayca ulaşabileceği şekilde şeffaf olarak deklare edecektir.
Hesap Verebilirlik-Denetim
Kurum, her yıl sonunda mali ve idari açıdan kurula açıklama yapıp gelecek yılın performans bütçesini paydaşlarına onaylatacaktır. Her yılın idari ve mali faaliyetleri, Sayıştay tarafından sıkı bir şekilde denetlenecektir. Sayıştay KIBTEK’e yönelik olarak etkin bir uygunluk ve performans denetimi gerçekleştirecektir. Ayrıca, uluslararası ölçütlere göre denetçilerin kolaylıkla, cesurca görev yapmalarına imkan verecek şekide bağımsızlıkları sağlanarak etkin bir iç denetim mekanizması kurulacak ve iç denetimin dış denetimle işbirliği kurumsal hale getirilecektir.