KKTC Merkez Bankası tarafından yayınlanan 2013 4. çeyrek Bültenine göre, genelde keyfi yerinde olan Bankacılık sektörü üzerinde duracağımı bir önceki yazımda belirtmiştim. Ancak, öncelikle ifade etmek isterim ki; bu yaklaşım sektöre yönelik olumsuzluk içermemektedir. Aksine, ülkenin selameti açısından bankacılık ve finans sektörünün keyfinin yerinde olması gerekir. Zira bankacılık ve finans sektörü temel fonksiyonu itibari ile ekonominin kalbi durumundadır.
Bankacılık ve finans sektörü, üretim, büyüme ve istihdam için gerekli kaynakları yaratmak için fon fazlası olanlardan fon açığı olanlara aracılık yapan kurumların bütünüdür. Bu aracılık fonksiyonunun etkinliği ekonomik kalkınma ile doğrudan ilişkilidir. Bunun yanında diğer sektörlerin ihtiyaç duyduğu nakit ihtiyacı bankacılık sektörü üzerinden temin edilmektedir. Bu açıdan, bankacılık ve finans sektöründe doğabilecek herhangi bir kriz ve panik diğer sektörleri ve nihayette ekonomiyi olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla, bankacılık ve finans sektörü tüm ülkelerde (sağ-sol farketmez) sıkı bir şekilde denetlenmekte, gözetlenmekte ve düzenlenmektedir.
KKTC Merkez Bankası bültenine göre keyfi yerinde olan bankacılık sektörünün durumu toplumda güveni artırıcı niteliktedir. Bu çerçevede, KKTC Bankacılık sektörünün performansı aşağıdaki başlıklar halinde incelenebilir:
EKONOMİNİN SEKTÖRE OLAN HASSASİYETİ ARTMIŞTIR –FİNANSAL DERİNLEŞME
Finansal derinleşme olarak adlandırılan ekonomik büyüklüğe göre sektörün önemi giderek artmaktadır. Bankacılık sektörü toplam aktiflerinin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranı 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 157,1’den yüzde 175,3’e yükselmiştir.
FİNANSAL ARACILIK FONKSİYONU ARTMIŞTIR
Mevduatların krediye dönüşüm oranı 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 5,52 artarak, yüzde 78.67’e yükselmiştir.
ALACAKLARI TAHSİLDE BAŞARI ARTMIŞTIR
Bankaların alacaklarını tahsilde başarılarının arttığını gösterecek şekilde Tahsili Gecikmiş Alacakların Brüt Kredilere oranı 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,22 puan azalarak yüzde 6.37’egerilemiştir.
FİNANSAL KALDIRAÇ ORANI ARTMIŞTIR.
Bankaların artan kâr iştahına paralel toplam yabancı kaynakların toplam özkaynaklara (Finansal Kaldıraç) oranı 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 8.16’dan yüzde 8.81’e yükselmiştir.
SEKTÖRDE REKABET ORTAMI NİSPETEN KÖTÜLEŞMİŞTİR
Bankacılık sektöründeki yoğunlaşma oranı rekabet ortamını kötüleştirecek şekilde nispeten artmıştır. Şöyle ki, ilk beş bankanın sektör aktifleri içindeki payı 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 54.52’den yüzde 54.59’a yükselmiştir.
SEKTÖR İSTİHDAMI ARTMIŞTIR
Bankacılık sektöründe istihdam edilen personel sayısı2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 2841 kişiden 2882’e yükselmiştir.
BANKA KREDİLERİ İLE VATANDAŞIN BORÇLARI ARTTI
İlgili dönemde bankaların kullandırdığı özellikle işletme, tüketici ve kredi kartı kredilerinde önemli artışlar gerçekleşmiştir. Bu durum bankaların lehine sonuçlanırken vatandaşın mali gücünü kötüleştirir şekilde daha borçlu hale geldiklerini göstermektedir. Şöyle ki, 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre kredilerin değişimi aşağıdaki gibidir:
EYLÜL 2013
(MİLYON TL) ARALIK 2013
(MİLYON TL) DEĞİŞİM (%)
İŞLETME KREDİSİ 3501.6 3964.7 13.2
TÜKETİCİ KREDİSİ 2436.4 2563.3 5.2
KREDİ KARTI 210.2 217.1 3.3
TOPLAM KREDİ 7186.9 7870.2 9.5
Tablodan da görüldüğü gibi toplam kredilerde artış yüzde 9.5 olarak gerçekleşirken bir önceki döneme göre işletme, tüketici ve kredi kartı borçlarındaki artış sırasıyla yüzde 13.2, yüzde 5.2 ve yüzde 3.3 olarak gerçekleşmiştir.
SEKTÖR KÂRI VE ÖZKAYNAKLARI ARTMIŞTIR
Sektör temsilcilerinin keyfini artıracak şekilde2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre sektör kârı 167.6 milyon TL’den 215.3 milyon TL’ye yükselmiştir. Buna paralel olarak sektör dayanıklılığını ve krizlere karşı direncini artıracak şekilde sektör toplam özkaynağı 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 1,310.4 milyon TL’den 1,361.3 milyon TL’ye yükselmiştir. Ayrıca, bankaların kârlılığı göreceli olarak da artmıştır. 2013 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre sektörün aktif kârlılığı 1.67’dan 1.83’e yükselirken; özkaynak kârlılığı 15.22’ye’den 16.90’a yükselmiştir.
NE DİYELİM; BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN PERFORMANSINI ALLAH DİĞER SEKTÖRLERE DE NASİP ETSİN.