KKTC Bankaları FATCA düzenlemelerine ne kadar hazır?..........
Amerika'nın diğer ülkelerde bulunan Amerikan vatandaşlarının vergiye tabi hesaplarını izlemek için çıkardığı yasa bankaları alarma geçirdi. Çünkü Amerika'da 18 Mart 2010 tarihinde yasallaşan ForeignAccountTaxComplianceAct yani FATCA (Yabancı Hesaplar Vergi Uyum Yasası) düzenlemesine Türkiye'nin de 1 Temmuz'a kadar uyum sağlaması gerekiyor. Uyumu ise Maliye Bakanlığı'nın hem yasal hem de teknik altyapı oluşturarak sağlayacak. Konuyla ilgili ABD Gelir İdaresi (IRS) ile çalışan Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri 'Uyum çalışmaları temmuz ayına kadar bitirilecek' dese de tarih yaklaşınca bankaları 'ya yetişmezse' endişesi sardı. Bankaların endişelenmesi ise gayet haklı. Çünkü eğer bu uyum çalışması bitirilemezse Türk bankaları yurtdışında sendikasyon, seküritizasyon kredileri dahil bir çok işlemi yapamayacak. Bir nevi kara listeye alınmış olacak (http://ekonomi.haberturk.com/para/haber/939078-bankalarda-fatca-alarmi).
Peki TC Finans Sistemi Aracılığı İle Dünyaya Açılan KKTC Bankaları Söz Konusu FATCA Düzenlemelerine Kurumsal ve Teknik Olarak Hazır Mı?
KKTC Bankaları halen Bankalar Birliğinin önderliğinde FATCA düzenlemelerine karşı Anavatana SOS çekmektedir. Peki kendi üzerine düşeni yapmakta mıdır? Bu konuda görüştüğüm banka yetkilileri ile aşağıdaki olgulara ulaştım.
Bankaların (Şube Bankaları) bilgi sistemleri müşteri kayıt işleminde (TC’de) temel referans olarak Türkiye Cumhuriyeti Kimlik No’larını (TCNK) kullanmaktadırlar. Bilgi sistemleri ile İçişleri Bakanlığı Nüfus İdaresi bilgi sistemleri arasındaki entegrasyon sayesinde bireysel müşterilerin kimlik numaralarını kendi sistemlerine girdiklerinde tüm kimlik bilgilerine otomatik olarak ulaşabilmektedirler. KKTC’de de aynı bilgi sistemi kullandıklarından bu sistem (KKTC Nüfus İdaresinin bilgi sistemleri ile entegrasyon olmadığından) ek yazılımlar yapmaktadırlar. Ayrıca kayıt sistemine bireysel müşterilerin milliyetlerine ilişkin alt ekranlarda üç seçenek (KKTC, TC, Yabanca Uyruklu) bulunmaktadır. Dolayısıyla tüm KKTC ve TC olmayanlar Yabancı Uyruklu olarak tanımlanmaktadır.
Bankalardaki bu kayıt sistemi bir çok yerel bankada çok daha basit, eski model programlar kullanılmaktadır. Bireysel müşterilerin ad, soyadı, doğum yeri gibi 3-4 bilgi zorunlu bölüm olarak girilmesi yeterli olmakta diğer bilgiler için kimlik, pasaport fotokopileri alınmakta ve fiziki olarak klase edilmektedir.
Sonuç olarak bireysel müşteri bilgilerindeki bu yetersiz datalar ile ABD vatandaşı müşterilerin tespiti ve raporlanması nasıl yapılabilecektir. Yüzlerce işlem ve dosya arasında kimlik fotokopilerini mi bulup Excel tablo yapacaklar veya yazılım sistemlerini güncelleyecekler……
Ticari müşteriler içinse, bireysel müşterilerin kimlik numaraları yerine vergi numaraları girildiğinde tüm firma bilgilerine ulaşılabilmektedir. KKTC’de Maliye Bakanlığı Vergi Daireleri ile bilgi sistemleri entegrasyonu olmadığından sisteme girilecek her bilgi sadece fiziki belgeler ile karşılaştırılmak suretiyle teyit edilebilir. Yerli ve yabancı firma olduğuna ilişkin alt ekran kayıtları bulunmamaktadır.
Ticari müşterilere ilişkin yerel bankalarda firma ortaklık yapısı bankacılık bilgi sistemine tanımlanmamaktadır. Şube bankalarında firma ortaklarına ilişkin bilgiler mukayyitlik dairesi onaylı belgeler ile uyumlu olarak bankacılık sistemine kaydedilmektedir. Bu detay GRUP firmalarının veya varlıklarının tespitinde çok önemli olmaktadır. Firma kayıt bilgileri ile şahıs kayıt bilgiler bankacılık bilgi sistemince ilişkilendirilmekte ve Grup olarak tanımlanmaktadır. Örneğim M müşterisinin 3 firmaya ortak olması ve bir de şahsi vadeli hesabı olduğunu varsayalım bu durumda varlıkları toplamı şirketlerdeki varlıkları ile şahsi hesapları toplamı raporlanabilmektedir.
Bankaların kayıt sistemleri genelde ürün bazlı raporlamalar yapmak üzere oluşturulmaktadır. (vadeli, vadesiz, fon, kredi vb.) müşteri bazlı raporlama genelde daha fazla alt açılımlar gerektirdiğinden tercih edilmemektedir. Bu bağlamda ürünler bazında milliyet alt ayrımında raporlama mümkün olmayacaktır.
SON SÖZ: HER ZAMANKİ GİBİ YUMURTANIN KAPIYA DAYANMASINI BEKLEMEYELİM.
