TC Yardım Heyeti tarafından finanse edilip Kıbrıs Türk Ticaret Odası tarafından yürütülen Kayıt dışı ile mücadele raporuna “KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NDE KAYITDIŞI EKONOMİ BOYUTLARININ ÖLÇÜMÜ, ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE EYLEM PLANI” ismi ile Odanın internet sayfasında ulaşabilirsiniz. Bu raporda aşağıdaki ifadeler fevkalade dikkat çekicidir.

“KKTC ekonomisinde yaratılan fakat beyan edilmeyen gelirlerin yüksek olması önemli miktarda vergi ve  sosyal güvenlik kayıplarına neden olmaktadır. 2011 verilerine göre kayıtdışı istihdamın neden olduğu vergi kaybı 98 milyon 266 bin, Sosyal Sigortalarda 78 milyon 5 bin ve İhtiyat Sandığında ise 23 milyon 400 TL olarak hesaplanmıştır. KKTC ekonomisinde kayıtdışı çalışanlar yanında kayıtlı olarak çalışan fakat düşük beyandan dolayı oluşan vergi ve sosyal güvenlik kayıpları söz konusudur.  Düşük beyan sonucu ise vergi kaybı 169 milyon 846 bin, Sosyal Sigortalarda 144 milyon 550 bin ve İhtiyat Sandığında 45 milyon 533 TL olarak hesaplanmıştır. Yıllardan beridir bütçe harcamalarını finanse etmekte zorlanan ve yüksek bütçe açıkları ile karşı karşıya olan KKTC için bu kayıplar önemsenmelidir. Yapılan tespitlerle toplam vergi kayıpları bütçe gelirlerinin yüzde 13,7’si, bütçe açıklarının ise yüzde 47,8’ini karşılayacak kadar yüksektir.”

Yukarıdaki veriler kayıtdışı ekonominin boyutlarına işaret etmektedir. Ancak, kayıt dışı ekonomiyi önlemede kesin başarı sağlamak için diğer sorunlarda olması gerektiği gibi sorunun kimyasına inmemiz kaçınılmazdır. Başka bir ifade ile, kayıt dışılığa  kaçmanın güdülerini ve meşru hale dönüşebilecek nedenlerini ortadan kaldırmadan etkin ve sürdürülebilir olabilecek önlem almak mümkün değildir.

Zaman zaman toplum olarak sermaye kesimini ve işletmeleri acımazısca suçlar ve onları günah keçisi yaparız. Peki, işletmeler açısından da konuya objektif bakıyor muyuz acaba? İŞLETMELERİMİZ EĞER HAKSIZ REKABETE UĞRUYORSA VE AYAKTA DURABİLMEK İÇİN KAYIT DIŞILIĞA KAÇMAK ZORUNDA KALIYORSA BU DURUMDA ÇÖZÜM DEVLETİN GESTAPO GİBİ DAVRANMASI DEĞİL HAKSIZ REKABETİ DOĞURAN SORUNLARI ÇÖZMEK OLMALIDIR. Hiç kuşkusuz işletmelerimiz açısından haksız rekabet yaratan en önemli husus sosyal güvenlik katkı payları ve vergi yükleridir. Yanı başımızda bulunan Güney Kıbrıs’a göre incelediğimizde her açıdan işletmelerimizin dezavantajlı olduğu anlaşılmaktadır. Tablodan da görüldüğü gibi Güney Kıbrıs’a göre İşletmelerimiz aşağıdaki gibi dezavantajlı durumdadır:

·         Ülkemizde işletmelerin ödediği sosyal güvenlik katkısı % 15, Güneyde ise %12.5’dir.

·         İşverenin ödediği maaş üzerinden KKTC’de çalışanın ödediği sosyal güvenlik katkısı %14, Güney Kıbrıs’ta çalışanın ödediği sosyal güvenlik katkısı % 7.8’dir

·         KKTC’de ödenen kişisel gelir vergisi %9.7, Güney Kıbrıs’ta ödenen kişisel gelir vergisi % 1.25’dir.

·         KKTC’de ödenen kurumlar vergisi %23.5, Güney Kıbrıs’ta kurumlar vergisi % 12.5’dir.

KKTC ve Güney Kıbrıs’ta İşletmelerin Rekabet Edebilirliğini Etkileyen Sosyal Güvenlik Katkı Oranları ve Vergi Yükleri (2015)

Kaynak:1-Saydam, Göksel (2015), Mülakat, Yeminli Mali Müşavir, Saydam Muhasebe Bürosu, Lefkoşa, 22 Ocak 2015, Saat: 15:30

                2-Deloitte, Working & Living in Cyprus, http://www.deloitte.com/assets/Dcom Cyprus/Local%20Assets/Documents/PDF/Working%20and%20Living%20in%20Cyprus%20EN.pdf, Erişim: 22 Ocak 2015

               3-PWC (2015), Tax Facts & Figures 2015 – Cyprus, http://www.pwc.com.cy/en/publications/assets/tax-facts-figures-english-2015.pdf, Erişim: 22 Ocak 2015

YUKARIDAKİ GERÇEKLER DİKKATE ALINDIĞINDA; ÜLKEMİZDE BİRBİRİMİZİ KARŞILIKLI EZBERE SUÇLAMADAN ÖNCE EMPATİ YAPARAK OLAYLARA OBJEKTİF BAKMADA VE ADİL OLMADA BÜYÜK YARARLAR VARDIR.

SON SÖZ: TEŞBİHTE HATA OLMASIN BAŞARI, POLİSİN HIRSIZI YAKALAMASINDAN ZİYADE HIRSIZLIĞI MEŞRU KILAN ETKENLERİ ORTADAN KALDIRMAKTIR.