Görünen lüzüm üzerine saygın kaynaklardan derlenmiştir!
MÜTEKABİLİYET, KARŞILIKLI OLMA DURUMU anlamına gelen bir kelime ve diplomatik bir terim.
Devletler arası ilişkilerde maruz kalınan davranışa aynı şekilde karşılık verme prensibini tanımlar.
'Mütekabiliyet esâsı' şeklinde kullanılan terime örnek olarak vize uygulamaları gösterilebilir. Vize uygulamasındaki mütekabiliyete göre hükümetler, ülkeler arasında büyük sosyal ve ekonomik farklar olmadıkça, sadece kendi vatandaşlarına vize uygulayan devletlerin vatandaşlarına vize uygular.
Diğer örnekler, gümrükler, yabancılara tanınan telif hakları veya resmi tanıma olarak gösterilebilir.
Mütekabiliyet ;
1. Karşılıklı olma durumu.
2. Karşılıklılık
3. Karşılıklı oluş
4. (İngilizce) Reciprocity.
5. (İngilizce) Mutuality.
Türetilmiş Kelimeler
Mütekabiliyet esası, mütekabiliyet esası üzerine, mütekabiliyet prensibi, müta, müta nikahı, mütaassıb, mütabaat, mütabi, mütekabiliyet esası üzerine, mütekabiliyet esası, karşılıklılık kuralı …
1. İki devlet arasında yapılan anlaşma, ticari mübadele usulü
2. Karşılıklı münasebet.
3. Karşılıklı olma, karşılıklılık, karşıtlık
Sözlük anlamında 'mütekabiliyet' ne demek?
Karşılıklı olma durumu
Dış ilişkilerde Mütekabiliyet ne demek?
Arapça kökenli bir kelime. Karşılıklı olma durumu, karşılıklılık gibi anlamlara gelir. Örneğin ülkelerin 'mütekabiliyet esası'na göre birbirine bazı ödünler vermeleri gibi.
Buna göre, iki ülke yaptıkları anlaşmalarda, karşılıklı olmak kaydıyla, birbirlerine gümrük tarifelerinin indirimi, suçluların iadesi, vatandaşların çalışma hakkı, ülkeye girişlerde vize aramama, v.s. gibi konularda ayrıçalıklar tanırlar.
Mütekabiliyet esası özel şirketler arası ilişkilerde de geçerli olur.
Örneğin bir şirket, diğerine mal satarken, anlaşma gereği karşı şirketin malını satmamak durumunda olabilir.
Uluslararası ilişkilerde, özellikle ticari alanda, iki şirketin karşılıklı olarak birbirlerine tarife indirimi şeklinde ödünler vermeleri, başkalarını bu fırsattan yararlandırmamaları, dünya ticaretini kısıtlayıcı bir uygulama olarak değerlendirilebilir (En çok Kayırılmış Ülke Kuralı).
1.Uluslararası ilişkilerde karşılıklılık esası
2.Uluslararası ilişkilerde bir devletin, başka bir devletin vatandaşlarına uyguladığı hukuki veya fiili bir davranış biçimine karşılık, diğer devletin de aynı şekilde davranmasıdır.
Beşeri ilişkilerde hayatın gerekliliklerindendir.
3.Halk arasında 'say beni sayayım seni ' olarak bilinen prensip.
4.Karşılıklılık esası, ekseriya devletler arası ilişkilerde kullanılır.
Diğer bir anlamı: mukabeleihilmisil
5.Dar anlamda, 'misilleme' ya da 'kısasa kısas' olarak da tanımlanabilir, ancak bunlar, sözcüğün sadece negatif yönünü betimler oysa, 'değer verdiğin ölçüde değer kazanırsın' veya 'sevdiğin kadar sevilirsin' gibi pozitif tarafı da vardır.
Karşılıklılıktır. Evrende ve hayattaki geçerli kuraldır.
Mütekabiliyet, karşılıklı olma durumu anlamına gelen bir kelime ve diplomatik bir terim. Devletler arası ilişkilerde maruz kalınan davranışa aynı şekilde karşılık verme prensibini tanımlar.
Kaynaklar:
http://mutekabiliyet.nedir.com/#ixzz3ZPDcfdDA
www.uludagsozluk.com/k/mütekabiliyet
http://www. tr.wikipedia.org/wiki/Mütekabiliyet
Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedi
