Adadan Dış Bakış’ta dün konuğum eski Başbakan Ferdi Sabit Soyer oldu. Gündemin ilk konusu Güney’de Papadopulos’un yaptığı “Seçilirsem KKTC’li siyasetçilerin pasaportlarını iptal edeceğim” sözleriydi. “Et de göreyim” diyerek Papadopulos’a adeta meydan okuyan Soyer, bu yaklaşımın Rumların temel aldığı 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bile gerisine düşeceğini belirterek, bunun asla mümkün olamayacağını söyledi.
Ama gündemin asıl konusu hiç şüphesiz İngiltere eski Dışişleri Bakanı Jack Straw’un yaptığı “Kıbrıs’ta artık iki toplumlu, iki bölgeli bir devlet çözümüyle adayı birleştirme müzakerelerinden vazgeçilmesi” çağrısıydı.
“Çözüm, adanın bölünmesi ve adanın kuzeyindeki Kıbrıs Türk devletine uluslararası tanınmışlık vermektir” diyen Straw’un bu sözlerini Soyer’e sordum.
Öyle ya, kendi Dışişleri Bakanlığı döneminde Kıbrıs’ta bu yönde en küçük bir imada dahi bulunmayan Straw, tam da bu dönemde Independent’da böyle bir yazıyı neden kalem almıştı.
“Bu demecin verilme nedeni acaba Kuzey Irak’ta oluşturulmaya çalışılan ayrı bir Kürt devleti, ya da Katalonya’da yaşananlara karşı İngiltere derin devletinin çıkarları açısından bir pozisyon alma çabası mı var diye düşünmek zorundayız” diyen Soyer, Ankara’nın bu yaklaşıma temkinli olması gerektiğini ifade etti.
Bu demecin arkasında İngiltere’nın Kuzey Irak’taki çıkarları ve Katalonya siyasetinin belirleyici olduğunu ifade eden Soyer, “Straw’a sormak lazım o zaman İskoçya’nın ayrılmasına ne dersin? Galler’in ayrılmasına ne dersin? Katalonya’yı tanıyacaklar mı? Kuzey Irak’taki yaklaşımı nedir? Bunlar hep cevabı alınması gereken sorular” dedi.
Duyguların ötesinde eski İngiliz Dışişleri Bakanı’nın hangi konjonktürde bu yaklaşımda bulunduğuna ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapılması gerektiğini söyleyen Soyer’in uyarılarının ardından, İngiliz siyasetinin bölgede yeni bir oyun peşinde olduğunu düşünmeden edemiyorum.
Straw’ın demecinde bizi okşayan yanların aksine Ortadoğu’daki büyük resme bakılması gerektiğini söyleyen Soyer’in sözleri, emperyalizmin “Böl, parçala, yönet” ilkesinden asla vazgeçmeyeceğini gösteriyor.
Soyer, Kıbrıs’ta bölünmeye destek verilirse, Ankara’nın Irak’ın toprak bütünlüğünü savunmada da yeterince güçlü bir ele sahip olamayacağını öne sürüyor.
Nitekim, Irak’ın toprak bütünlüğünü önemsediğini her fırsatta dile getiren Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın, “İspanya’nın toprak bütünlüğüne saygı gösteriyoruz” açıklaması da bu yaklaşımın başka bir tezahürüydü.
Yazının başlığında sorduğumuz soruya gelirsek…
Bayram değil, seyran değil. Jack Straw bizi niye öptü?
Sanıyorum bu soruya cevap verirken, Ferdi Sabit Soyer’in uyarılarını akıldan çıkarmamakta fayda var.