Ekonomik krizin olumsuz etkilerini mümkün olduğu kadar en aza indirgemeye yönelik çalışmalar hız kazanırken bu yönde tedbir maksatlı atılacak adımlar da tartışılıyor.
Bu elbette olması gereken doğru adımlardır.
Fakat esas tehlike bu adımların devlet politikası ile belirlenmemesidir.
Düşünün ortada bir kriz var.
Ve herkes kendi önlemini almaya yöneliyor.
Kriz varken panik halinde herkesin kendi kafasına göre, kendi geliştirdiği kurala göre takılması doğru değildir.. O halde kriz dönemi için akılcı tedbirler yasal olarak düzenlenmelidir. Aksi takdirde kaosa sürükleniriz.
Zira bu bir günlük sıkıntı olmaktan çıkmıştır.
Bir çok uzmana göre ekonomik anlamda önümüzde çok ciddi bir daralma olacaktır.Nitekim ilerleyen günlerde kur dalgalanmasının TL’yi zorlayabileceği, enflasyonun ise yüzde 40’lara ulaşabileceği öngörüsü ağırlık kazanıyor.
Bu kapsamda Bakanlar Kurulu, TL’de yaşanan değer kaybı nedeniyle alınacak ekonomik önlemler gündemiyle önceki gün 4 saat süren bir toplantı yaptı. Toplantıdan sonra açıklama yapılmadı.Lakin bu toplantı sonrasında meclis olağanüstü toplantıya çağrıldı.
Aynı kapsamda Merkez Bankası, banka müdürleriyle son ekonomik gelişmeleri değerlendirdi. Döviz kredisi kullananların sıkıntılarını gidermek adına, bireysel kredi kullananların başvurmaları halinde, kredi vadelerinin, ödemeleri olumsuz etkilemeyecek şekilde uzatılması konusunda mutabık kalındı.
Buradan ne anlıyoruz?
Bankalara olan döviz borcunuz aynen devam edecek, faiz değişikliği veyahut kur sabitlemesi olmayacak sadece vade uzatılacak.
Bu arada özel üniversiteler de kendi önlemlerini almaya başladı.
Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) Mütevelli Heyeti Başkanı ve Kurucu Rektörü Serhat Akpınar, dövizin yarattığı krizde kullanımında olan binaların kiralarını TL ile sabitledikleri kurdan ödeyeceklerini açıkladı.
Nasıl yani?
Tek taraflı bir uygulamaya gidecek GAÜ.
GAÜ hizmetlerinin karşılanması için önceden sözleşme yaptığı ve elinde tuttuğu lojman ve benzeri mülklerin kiralarını tek taraflı sabitlediği kurdan ödeyecek, ve bunu TL olarak verecek.
Bu karar elbette sözleşmenin tarafları arasında tartışılacak ve kuvvetle muhtemel hukuka da başvurulacak.
GAÜ Kurucu Rektörü ve Mütevelli Heyeti Başkanı Serhat Akpınar bunda kararlı olduklarını söyledi. Ve kesinlikle ödemelerini döviz üzerinden yapmayacaklarını duyurdu. Akpınar, acilen Türk Lirasına geçilmesi gerektiğini aksi takdirde, durumun kötü sonuçlar doğuracağını vurguladı. Bu arada GAÜ bir çok üniversite de uygulandığı gibi önceden de okul harçlarını TL üzerinden alıyordu.Bunun yanında Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığının ilk ve orta dereceli özel okul temsilcileri ile yaptığı toplantılardan sonra bazı özel okullarda da kur sabitlenmesine gidileceği belirtildi.Tabi bu yine de özel okul idarelerinin uygulayacağı politikaya bağlı olacak.. Elbette buna uymayan okullarda olabilecek..
Velhasıl öyle veyahut böyle bu konuda hükümet düzeyinde de çalışmalar sürüyor. Burada olması gereken alınacak önlemlerin hukuksal zeminde yasallaşmasını sağlamaktır..
Zira her sektör, her kurum kendi kafasına göre tedbir almaya kalkarsa bu işin altından hiç birimiz çıkamayız.
Dolayısıyla bu anlamda hükümetin alınacak tedbirleri ve bunların kararlarını bir mali disiplin içinde alıp uygulamaya geçmesi ve denetimini yapması gerekmektedir.
Tam bu satırları yazarken Mecliste Başbakan Tufan Erhürman alınacak tedbirlerle ilgili açıklama yapıyordu.
Buna göre Başbakan 23 Maddelik önlemleri paketini şöyle açıkladı:
1.Temizlik ürünlerinde ve bir takım gıda ürünlerinde indirimin fiyata yansıtılması kaydıyla KDV’de indirime gidilecek.
2. Restoran ve lokantalarda KDV indirimi
3. Beyaz eşyada da KDV indirimine gidilecek.
4.Kredi kartı veya banka kartı ile ödemelerde vergi iadesi geri gelecek.
5.Döviz cinsinden kiralarda stopajın %13’ten %1’e düşürülmesi karşısında döviz kuru sabitlenecek.
6.Elektrikte çoklu tarifeye geçilecek.
7.Antrepodaki giriş tarihindeki döviz kuru esas alınarak, işlem yapılacak.
8.Vatandaşlara mülk satışında 6 ay süre ile 140 metre kerenin altındaki tapu devir harcı %1’e indirilecek. İlk konut satışı
dışındaki tapu devir harcı %6’dan %4’e indirilecek.
9.Alkol ve sarma sigara tütünündeki FİF oranı artırılacak. Paket tütünlerde bu uygulama yapılamıyor.
10.Belli metre karenin üzerindeki ve özellikle havuzlu konutlarda 6 aylık süre için bir defaya mahsus Maliye Bakanlığı’na ödenecek ek bir vergilendirme yapılacak.
11.Casino ve bet ofislerde 6 aylık süre için bir defaya mahsus ilave vergi alınacak.
12.Emekli maaşı alıp, emekli olduktan sonra yeni iş yapanların gelirinde yeni vergi hesaplaması yapılacak.
13. Yabancılara mülk satışında, arsa ve konut sınırına ilişkin mevzuat korunacak. Yalnızca 6 aylık süre ile bir apartman dairesi olan satın alma hakkı 3’e çıkarılacak. Yabancılara mülk satışlarında tapu devir harcı birinci daire için %3’ten %8’e, ikinci daire için %6’dan %9’a, üçüncü daire için %6’dan %10’a çıkarılacak.
14. Küçük esnafın biriken re-sen vergi borcu, basit usulle hesaplanarak, kapatılması sağlanacak.
15. Bilançoların şirketlerin değerlerini gerçeğe uygun şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla bilanço barışı ile ilgili düzenleme yapılacak.
16. Öğrencilerden alınacak sağlıkla ilgili kesintiler, Sağlık Fonu’na yatırılacak. Aynı şekilde KKTC’de ikamet edecek olanlarında Sağlık Fonu için ödenek alınacaktır.
17.Çalışma ve ikamet izni ile gelenlerin çocukları için asgari ücretin %5 oranında ödenek alınacak.
18.Otellerde yerli ürün alım-satım sözleşmeleri devlet tarafından teşviklendirilecek.
19. Esnafın birikmiş sigorta borçları dondurularak, güncel ödeme yapmaları sağlanacak. Biriken borçlarını ödemede
kolaylık sağlanacak.
20. Vatandaş istihdamı teşviki konusunda çalışma yapılacak.
21. Liman işçilerinin aldıkları ücretlerde kur sabitlemesi yapılacak.
22. Devlet Emlak ve Malzeme tarafından kiralanan ve TL cinsinden geliri olanların kiracıların kira bedellerinde kur
sabitlemeye gidilecek.
23. Merkezi İhale Komisyonu tarafından yapılan tüm ihalelerde avans uygulaması yapılacak.
Hükümet tarafından atılan bu adım doğru bir adımdır ve desteklenmesi gerekir elbette.
Şimdi burada devlete düşen görev bu kararların uygulanabilir olduğunu göstermektir..