Erdoğan ,Putin ,Makron ve Merkel'in İstanbul'da bir araya gelmesi dünyanın gündemine hafta sonunda oturdu .Hafta sonu yapılan zirve de ele alınan en önemli konu Suriye olurken ayrıca kaşıkçı olayı ve bölgesel konular görüşüldü . Bu zirvede toplanan ülkelerin stratejik güçleri ve sayısı neticesinde ayrıca önem kazanmasına sebeb oldu. Bu sebepten dolayı zirveyi dünyanın bir çok noktasından basın mensubu takip için istanbul a geldi .

Bu zirve öncesi Türkiye , İran ve Rusya astana süreci ile Suriye konusunda önemli adımlar atmıştı. Bu sürecin dışında bir araya gelip toplanan bazı ülkeler de oldu bunlar kendi adlarını 'smaller grup ' ülkeleri olarak adlandırdılar. Bunların içinden Fransa ve Almanya'nın diğer gruptan Rusya ve Türkiye ile bir araya gelmesi çok önemli bir zirve olmasına yetti. Bunlara yazımızın sonuna doğru değineceğiz .

Aslında bu zirve de kanaatimce olması gereken devletler ABD , İran , Türkiye ve Rusya idi lakin İran ve ABD ilişkileri Trump ın İran üzerinde ki yaptırımlarından dolayı gerçekleşmedi. ABD nin bu süreçte olmamasının tek sebebi elbette bu değil Trump ın çözüm sürecini Rusya ile beraber götürmek istemesi, bölgesel terörist gruptakilere ABD desteği ( ypg ye 5000 tır silah yardımı) , İran a yaptırımlar, Rusya ve Türkiye ye ekonomik yaptırımlar ve en önemli ABD nin İran konusunda ab yi cezalandırmak istemesi ABD yi masa dışında bırakmıştır.

Hatırlarsak Trump ya İran ile ekonomik ilişkileri kesersiniz yada sonuçlarına katlanırsınız demiştir. kısacası kendi istediklerini ab ülkelerine dayatmaya çalışmak istemesi özellikle ab ülkelerinden tepki çekti . istanbul zirvesine Almanya ve Fransa'nın katılması ve bundan sonra da süreçte faal olacaklarını beyan etmesi kanaatimce ABD karşıtı blokta İran konusunda bir duvar gibi duruyoruz mesajını vermek ve ABD nin her istediğinin olamayacağını belirtmek istemişlerdir. Almanya ve Fransa AB ülkelerinin lokomotif ülkeleridir. Bunlar AB nin sesi olarak bu toplantıda inisiyatif almışlardır. AB'nin geleceği ve çıkarları noktasında doğru yerde durmuşlardır.

İstanbul Zirvesinin sonuçları uluslararası anlamda önemli neticeleri olmuştur. 4 ülke ortak deklarasyon yayınlamış ve hem fikir olduklarını beyan etmişlerdir. İdlib konusunda çatışmasızlığın( ateşkes) muhafaza edilmesi gerektiği savunulmuştur. Başlatılan anayasa komisyonunun devam ettirilmesi gerektiğinin altı çizilmiştir. Askeri müdahelenin gerekli olmadığı ve çözümü getirmediği söylenmek istenmiş ve siyasi çözüm ile konunun çözüme kavuşturulacağı gruplar tarafından istanbul zirvesinde açıklanmıştır. Nitekim idlib e çatışma ve ya müdahale konularına karşı oldukları beyanı buna örnektir. Ayrıca astana sürecinde idlib de oluşturulan geçici çatışmasızlık bölgesi de buna örnektir .
En önemlisi Suriye halkının kendi geleceklerine kendilerinin karar vereceğini sonucu bu zirve de çıkmıştır.

Suriye konusunda BM toplantısında Trump ın sadece bazı ülkeler teşekkür edip Türkiye yi es geçmesi yanlış bir durumdur . Suriyeli mültecilere ev sahipliği yapan Türkiye nin 30 milyar doların üzerinde harcama yapması ve halen barındırıyor olması da bu toplantıda Almanya başbakanı merkel tarafından özellikle belirtilmiştir. İstanbul zirvesinde diğer liderlerde buna destek vermiştir. Olası idlib saldırısı bölge Ülkelere mülteci akını başlatacağından bu müdahale karşıtı ses bu zirve de daha şiddetli ortaya çıkmıştır.

Türkiye nin astana süreci ve istanbul zirvesinde aldığı pozisyon Suriye nin geleceğinin inşaasında garantör olması Türkiye'nin jeopolitik ve jeostratejik gerekliliğindendir. Ayrıca Suriye nin Güney'inde olan faaliyetler de koşulsuz kalınmadığından dolayı el bab , cerablus ve afrin harekatları gerçekleşmiştir. Bu bölgelerde gözlem ve asayişi sağlaması Türkiye nin güvenlik kaygılarındandır. Merkezi hükümetin eksik olmasından dolayı Türkiye Suriye halkının kendi geleceklerini tayin edeceği güne kadar Suriye de kalması gerektiği açıkça ortadadır. Ayrıca son günlerde menbiç de ki terör örgütü faaliyetlerine karşı önümüzde ki günlerde Türkiye nin menbiç e aferin benzeri müdahelesi kaçınılmazdır.