Geçtiğimiz gün suudi Arabistan üzerine bir yazı derledik, siz okurlarımıza sunduk. O yazımızın sonunda bugün İçin stratfor raporu ve Türkiye üzerine çıkan değerlendirmeleri ele alacağımızı söylemiştik . Gelin bugün bu raporu değerlendirelim ve bu bağlamda s400 krizini düşünelim . Türkiye üzerine ne gibi yorumlar ,değerlendirmeler yapılmış
bir göz atalım.
ABD nin bir istihbarat kaynağı olarak söyleyebileceğiz stratfor raporu geçtiğimiz günlerde Türkiye üzerine bazı değerlendirmelerde bulundu. Bu değerlendirmelerin sebebi ise, Türkiye'nin olabilecek Suriye'nin kuzeyine operasyonu sonrası ABD nin nasıl refleksler gösterebileceğini anlatmaktı. Bugün bu yazımızı ele almamızı sağlayan en büyük faktör s400 krizi ve bunun olası etkileri sonrasında Türkiye ve ABD ilişkilerini değerlendireceğiz .
Bu raporu tekrar hatırlarsak , Türkiye için Aleminyum ve çelik ihracatını engellemekten çok tarım üzerine gümrük vergilerinin arttırılmasının daha önemli olduğu belirtilmiş. Özellikle bu raporda tarım da çalışan sayısının Türkiye nüfusuna oranının %20 lik bir kesime denk geldiğini belirtilmiş. Trump ın Twitter üzerinden kırılgan Türk lirasına nasıl etki ettiği raporda geçiyor. Türkiye ye ekonomik baskının hangi şartlarda yapılabileceği anlatılmış . İran , Çin , Rusya ve Venezuela faktörlerinden dolayı uluslararası ortamda baskı oluşturarak gümrük vergileri arttırılabilinir denilmiş.THY ABD ye uçuşlarını engelleyerek gelirinin %10 düşürülebileceği belirtilmiştir.
Geçtiğimiz günlerde s400 füzelerinin alınması sonucu ABD tarafından gelen açıklamalara bakılırsa Türkiye nin yaptırımlar ile karşı karşıya kalacağı açıklandı. Özellikle patriot alamacağı ve f35 programı dışında tutulacağı da açıklanmıştı. İşte tüm bu konular Türkiye açısından bu yıl önemli bir dönemeç . Çünkü yıllardır NATO operasyonlarında ve müttefiklik konusunda beraber yürüyen iki ülke krizin eşliğinde. Türkiye nin s400 füzelerini alması kendi açısından elzem olduğu her seferinde yetkililer tarafından açıklanmaktadır. ABD açısından bakarsak ; müttefik ülkenin bir dönem düşman ilan edilen bir ülke ile flörtü kabul edilemez görülmektedir. Ayrıca Türkiye ABD açısından silah konusunda iyi bir Pazar . Lakin Türkiye nin yıllarca patriot konusunda ABD kapısında beklediği de unutulmamalıdır.
Ben s400 konusunda Türkiye nin bir yol ayrımına geleceğini lakin bu krizin de çözüleceği fikrini taşımaktayım. Mesela Yunanistan a bakalım , Yunanistan Kıbrıs İçin s300 füzelerini aldı. Lakin Türkiye baskılarından dolayı kıbrısa koyamadı. Girit de çürümeye terketildi. Kullanılmadı. Kısacası Rusya sattığı İçin memnun kaldı . ABD kullanılmadığı İçin . NE ŞİŞ YANDI NE KEBAB! Türkiye'nin s400 alması kadar doğal başka ne olabilir ki. Kendi açısından çok önemli hatta hayati olarak da nitelendirebiliriz. Şöyle düşünün Hava deniz taarruz askeri silahlarınız var ama havadan gelebilecek savunma argümanlarınız yok . Bir örnek verelim ; Türkiye afrin harekatı ve zeytin dalı operasyonlarında bu bölgeye saldırılar sonucunda kendi toprağına hataya havadan saldırılara maruz kaldı . Hiçbiri engelleyemedi.işte böyle durumların karşısında tedbir amaçlı hareket etmesi doğaldır. Özellikle şu geçtiğimiz dönemde içerisinde , Türkiye'nin interlandında olan gelişmelere bakarsak durumun vahametini daha iyi anlarız.
S400 krizi ve ABD ilişkileri bir şekilde çözülecektir. Lakin yukarıda saydığımız stratfor raporunda ki tespitler ile bu kriz sonrasında karşı karşıya kalmamız gibi sonuçlar doğabilir. Elbette Türkiye ve ABD konvansiyonda bir savaşın eşiğine gelmez ya da gelemezler . Lakin bu konuda bir kriz olursa yaptırımlar olabilir. Bu yaptırımlar sonucunda Türkiye nin ekonomik olarak baskı altına sokulacağını sizlere söyleyebilirim. Fakat krizin sonucunda yine ortalık süt liman olacaktır. Kısa dönemde olsa enflasyon , faiz ve dolar gibi kavramlar yine karşımıza çıkabilir.
NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler (SACEUR) Yüksek Komutanı Orgeneral Micheal Scaparrotti, Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemini alması durumunda F-35 teslimatının iptal edilmesini önerdiğini belirtti. Bu konular da masaya gelebilir. Bir ara bu konu ile ilgili tasarı kongreye gelmiş olsa da mattis in raporunda yer almamıştı. Ankara ve Washington arasında ipler henüz kopmadı ama derin görüş ayrılıkları var. Yukarıda saydığımız konuların dışında olabilecek diğer bir yaptırım da savunma sanayisinde ki yedek parça konusudur. Türk silahlı kuvvetlerin envanterinin yarısı dışa bağımlıdır. Bu yüzden bu konularda bir kenara konulmaz- konulamaz . O yüzden dış politikada günün sonunda ABD ile Türkiye nşn müttefikliği devam edecektir. Lakin ilişkiler büyük türbülansa girecektir. Çünkü Türkiye nin patriot alması İçin s400 lerden vazgeçmesi gerekmektedir . Türkiye bu konu ile ilgili bütün gelişmeleri 31 Mart sonrasına ötelemiş gibi. Döviz ve faizlerin yüksek olduğu bir dönemde bu konuda adım atması mantıklı görmediğimden seçim sonrasında bu konu hakkında pek çok gelişmeye şahit olacağız.
Tüm bu saydıklarımızın dışında unutmamamız gereken önemli bir konuda Türkiye nin ABD açısında jeostratejik önemidir . Bu açıdan bakıldığı zaman Türkiye'nin NATO ittifakından dışlanması söz konusu değildir . Bunlar bilerek isteyerek çıkarılmış haberlerdir . Türkiye her ne olursa olsun gün sonunda müttefikleri ile beraber hareket etmeye devam edecektir . Şuan şahit olduğumuz dönem ise havuç - sopa diplomasisine iyi bir örnektir . Tüm bu olabilecek yaptırımlar Türkiye yi çaydırmaya yönelik adımlardır. Dikkat edin rahip Brunson davasında da benzerleri olmuştu. He unutmadan şunu da söyleyeyim, ne gariptir bu rakip Brunson ülkesinde başkanı tarafından mükemmel bir karşılama ile karşılandı. Bana garip gelen ise şimdilerde Macaristan vatandaşlığına geçmesi ve oraya yerleşmesi ! Bu size neyi hatırlatıyor biraz düşünelim ...
