Gerçek yılanlardan alınan salgı bezi örneklerini kullanan bilim insanları laboratuvar ortamında yapay salgı bezi oluşturdular. Panzehir yapmak için artık istenen miktarda yılan zehri üretilebilecek.

İnsanları için ölümcül sonuçlar doğurabilen yılan zehri, aynı zamanda panzehir ve farklı ilaç türlerinin üretiminde kullanılıyor. Tıp alanında faydalanmak üzere elde edilen yılan zehri ise çoğunlukla özel çiftliklerde gerçek yılanların “sağılmasıyla” elde ediliyor. Oldukça tehlikeli, zahmetli ve muhtemelen yılanlar için de stresli olan bu yöntemde hayvanlara zehrin toplandığı kaplar ısırtılıyor. Çok az miktarda zehir elde edilmesiyle sonuçlanan bu sürecin kayda değer sonuçlar elde etmek için ise defalarca tekrarlanması gerekiyor.

Uluslararası bir ekibin ortaklığı bünyesinde çalışan Hollanda Utrecht Üniversitesi’nden üç doktora öğrencisi, söz konusu yönteme bir alternatif geliştirmek üzereler. Araştırmacılar çalışmalarında, zehir üreten salgı bezlerinin laboratuvar ortamında üretilmesi üzerine odaklanmış durumdalar. Böylece, ihtiyaç duyulan oranda yılan zehri üretilmesi mümkün olacak.

Kap mercan yılanı yumurtalarının kullanıldığı çalışmada, yumurtadan çıkmadan önce dışarı alınan yavru yılanların salgı bezlerinden doku örnekleri temin edilmiş. Jel içine konan doku örneklerine büyüme faktörleri ekleyen bilim insanları, kısa bir süre içinde doku örnekleri içindeki kök hücrelerin salgı bezlerinin mini hallerine (organoit) dönüştüğünü görmüş. Bir hafta içinde bu hale gelen organoitler parçalanarak başka organoitler de oluşturmuş. Takip eden iki aylık süreçte ise bunlardan yüzlercesi üretilmiş. Normal bir yılanın salgı bezlerindekine benzer özellikler gösteren ve aşağıdaki görselde yer alan “mini salgı bezlerinin” ürettiği zehrin de aynı şekilde gerçeğininkiyle benzer özelliklere sahip olduğu tespit edilmiş.

Araştırmacılar, organoitlerin ürettiği nörotoksinlerin gerçek zehir gibi kas hücreleri üzerinde tahribata yol açtığını ifade ediyor. Tabi laboratuvar ortamında elde edilen zehrin bir avantajı var. Büyüme faktörünün yapısının değiştirilebileceğini söyleyen bilim insanları, bu sayede zehrin özelliklerini de değiştirebiliyor. Böylelikle zehir, panzehire hazır hale getirilebiliyor.

Cell dergisinde yayınlanan sonuçlar hakkında konuşan araştırmacı Hans Clevers, “Yılan sokması nedeniyle çoğu gelişmekte olan ülkelerde her yıl 100 binden fazla insan ölüyor. Ölümleri engellemek için üretilen panzehirin elde edilme yöntemi ise 19. yüzyıldan bu yana hiç değişmemiş. Biz, çalışmamızla bu alanda bir farklılık yaratmak istedik.” ifadelerini kullanmış.