Tıp biliminin ilerlemesi insan yaşamını uzatma ve yaşam kalitesini arttırmaya yönelik çalışmaları da beraberinde getirmiştir ve geri dönüşü olmayan hasarlara karşı ve alternatif tedavilerin yetersizliği noktasında bir çözüm arayışına geçilmiştir. Günümüzde başka hiçbir tıbbi çözüm olmadığı için, bir insanın organ ya da dokularının ihtiyacı olan başka bir insana, tedavi amacıyla nakledilmesi işlemi olarak adlandırılan organ nakli işlemleri de son çare olarak önem kazanmıştır.
Nakil işlemi, ameliyatla ya da çeşitli tıbbi yöntemlerle yapılır. Bu sayede ölümcül durumdaki ya da beden işlevlerinin bir kısmını yerine getiremeyen hastanın sağlıklı bir yaşama kavuşması sağlanır. Organ ve doku nakli canlıdan ve ölüden olmak üzere iki şekilde gerçekleşebilir. Organ ve Doku Nakli Kanunu’na göre canlıdan organ nakli için hayati bir organ olmaması, nakil veren kişinin 18 yaşını doldurmuş olması, ayırt etme gücüne sahip olması ve şekle uygun rıza şartlarının vuku bulması gerekmektedir.
İnsan kökenli biyolojik maddelerin naklinin mümkün olduğu ‘’Kimse, hak ve fiil ehliyetlerinden kısmen de olsa vazgeçemez. Kimse özgürlüklerinden vazgeçemez veya onları hukuka ya da ahlâka aykırı olarak sınırlayamaz. Yazılı rıza üzerine insan kökenli biyolojik maddelerin alınması, aşılanması ve nakli mümkündür. Ancak, biyolojik madde verme borcu altına girmiş olandan edimini yerine getirmesi istenemez; maddî ve manevî tazminat isteminde bulunulamaz.’’ ifadesi ile belirtilmekle birlikte borcunu ifa etme noktasında kimsenin zorlanamayacağına ilişkin de bir sınır çizilmiştir.(TMK m.23)
Bu sınırın kapsamına yönelik olarak tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlarla organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve nakline ilişkin düzenlemelere 2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması Ve Nakli Hakkında Kanun ile cevaz verilmiştir.
Ek olarak; 5237 Sayılı TCK 91.madde hükümlerine göre; hukuka aykırı olarak organ ve doku alan, satan, satın alan, satılmasına aracılık eden, saklayan, nakleden veya aşılayan, organ veya doku teminine yönelik olarak ilan veya reklam veren veya yayınlayan kişiler için cezai yaptırımlar da bulunmaktadır.
Görüldüğü gibi; organ nakline ilişkin tıp bilimindeki gelişmelerle birlikte nakiller, vücut bütünlüğünü korumaya yönelik düzenlemelerle ve organ ticaretinin önüne geçilmesinin önlenmesi için cezai yaptırımlarla hukuki bir zemine oturtulmaya çalışılmıştır.

KAYNAKÇA
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2238.pdf
https://tr.wikipedia.org/wiki/Organ_nakli
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf