Avrupa'da 24 Şubat 2022 sabahından itibaren bir savaş var… Rusya, aylardır etrafında yığınak yaptığı Ukrayna’ya girdi… Bu, 2014'ten beri için için yanan bir kor ateşin harlaması gibiydi… Kor harlandığında etrafa yayılır, artık ateşi sadece kendisini değil çevresini de yakan bir alev topuna dönüştürür ya… Şimdi de benzer bir şey yaşanıyor… Tablo vahim… Bir yanda tarifi imkansız acılar, ölümler, diğer yanda küresel ekonomik kargaşa…
* * * *
Batı, Rusya’ya bir ticari, mali yaptırım paketiyle karşılık verdi… Ama, dünyanın üçüncü büyük petrol üreticisi Rusya, her gün 5 milyon varil ham petrol ve yaklaşık 2,85 milyon varil petrol ürünü ihraç ediyor… Yüzde 60'ı Avrupa'ya, yüzde 20'si ise Çin'e gidiyor… Doğal gaz ihraç ediyor… Avrupa gazının yaklaşık yüzde 40'ı Rusya'dan geliyor… Rusya'ya günde 700 milyon dolardan fazla para aktığı tahmin ediliyor… Yaptırımların, Rusya‘ya yeterli bir caydırıcı etkisi olmadığı düşünülüyor…
* * * *
ABD ve İngiltere, şimdi Kremlin'i gerçekten acıtabileceği düşündükleri yerden vurmak için harekete geçti… ABD, Rusya’dan petrol ve gaz alımını durdurdu. ABD, Rusya’dan zaten doğal gaz almıyor, günde sadece 100 bin varil petrol ithal ediyordu… Bu da ABD'nin petrol ithalatında yüzde 3 gibi çok düşük seviyelerde… İngiltere için ise bu oran petrolde yüzde 8… İngiltere de zaten kararı tam olarak yıl sonundan itibaren uygulayacağını söylüyor… İki ülkenin kararının Rusya’nın ihracatını yüzde 3 gibi bir oranda etkiyeceği söyleniyor…
* * * *
Avrupa’ya, özellikle de Almanya’ya Rusya’ya petrol ve gaz ambargosu çağrıları yükseliyor… Şu an benzin Almanya'da neredeyse hiç olmadığı kadar pahalı… Petrol genelde tankerlerle taşındığı için Rusya yerine dünyanın her yerinden satın alınabilir belki… Gerçi İran ve Venezuela'nın da yaptırımlar altında olması nedeniyle petrol piyasasında arz şu anda kısıtlı… Almanya, OPEC ülkelerini petrol üretimlerini artırmaya çağırdı. Bu, dünya petrol pazarını rahatlatabilir… Ama ne Suudi Arabistan ne de OPEC şimdilik harekete geçmedi…
* * * *
Öte yandan Rus gazına bağımlılığı kırmak ise zor… Çünkü gazın büyük ölçüde boru hatları aracılığıyla getirilmesi gerekiyor… Kısa vadede sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olabilir belki… Katar’a soruldu… Ama Katar‘ın LNG anlaşmalarının büyük çoğunluğu uzun vadeli ve nihai teslim noktası Asya’daki alıcılarla belirlenmiş durumda… Yani Katar’dan Avrupa’ya fayda yok… Ayrıca Almanya büyük ölçekte LNG satın almak istiyorsa, önce kendi LNG terminalini inşa etmesi gerekiyordu… Şu an yok…İki terminal inşası için harekete geçildi ama faaliyete geçmesi en az üç yıl sürecek…
* * * *
Avrupalı düşünce kuruluşları ‘Özellikle Almanya, ekonomik çatışmada enerji açısından sıkışıp kaldı‘ diyorlar… Bana göre taşlar yerinden oynadı... Hani klişeleşmiş bir tabir vardır ‘kartlar yeniden karılıyor‘ diye… Enerjide tam da o oluyor sanırım… Evet dünyada enerji kartları karılıyor, yeniden dağıtılacak galiba… Karılan kartların içinde joker ülke/ülkeler hangi/hangileri tartışılabilir… Tartışılması sadece gerekli değil, zorunlu da…
* * * *
Almanya Şansölyesi Olaf Scholz’un Ankara’yı ziyaretini de bu açıdan okumak gerekir diye düşünüyorum… Takvim Gazetesi’nde Ergün Diler,Perşembe günkü yazısında, ‘Şu an içinden geçtiğimiz dönemde dünyada savaş-petrol-gaz üzerinden yeni bir siyasi denklem kuruluyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra en önemli, en kritik, en stratejik döneme giriyoruz‘ diye yazıyordu… Bu yüzden Alman Şansölye Olaf Scholz’un Ankara’yı ziyaretini İsrail Cumhurbaşkanı İsaac Herzog’un ondört yıl aradan sonra Türkiye ziyaretiyle birlikte okumak gerekir belki de… Çünkü İsrail doğalgazının Avrupa’ya taşınması için en rantbl hat Türkiye üzerinden geçiyor…