Türk Ceza Kanununda kastın var olup olmadığının tespiti, cezanın doğru ve eksiksiz tayini açısından oldukça büyük önem taşımaktadır. Türk Ceza Kanunun 21. Maddesinde belirtildiği üzere, suçun oluşması kastın varlığına bağlı olmaktadır. Kısaca kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. Bilmek ve istemek tanımından anlaşılması gereken ise, failin sonuçlarını tahmin ederek kendi iradesiyle fiili gerçekleştirmesidir. Bu hususa örnek verecek olursak, A öldürme amacıyla B’ye yönelik bir saldırı gerçekleştirmiş ve B bu saldırı neticesinde ölmüşse, failin öldürmeye yönelik doğrudan kastından söz edilecektir.
Yine aynı maddenin ikinci fıkrası da söz konusu olası kastla ilgili oldukça önemli hususlar belirtilmiştir. Dolayısıyla ilgili kanunun 21/2. maddesine göre, kişinin suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi halinde olası kastın varlığı mevcuttur. Başka bir ifadeyle doğrudan kasttan farklı olarak olası kastta fail, suçun tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörür fakat buna rağmen fiili işler ve neticenin gerçekleşmesini istemese de umursamayarak gerçekleşmesine sebep olmaktadır. Zira fail neticenin gerçekleşmesini olursa olsun düşüncesi ile göze almaktadır. Öte yandan Türk Ceza Kanununda ve Ceza Muhakemeleri Kanunda, kastın belirlenmesi için herhangi bir kural bulunmadığından somut olay kapsamında kast, delillerin serbestçe takdiri ilkesi gereğince hakim tarafından somut olaya ilişkin bütün deliller göz önünde bulundurularak belirlenmektedir. Zira kast, failin iç dünyasıyla ilgili olup yalnızca dış dünyaya yansıyan hareketleriyle tespit edilebilmektedir.
Ayrıca kastın varlığının tespiti için Yargıtay tarafından uzun yıllardan bu yana benimsenen kararlar da göz önünde bulundurulduğunda failin olay öncesi ve olay sonrası davranışlarının dikkate alınması gerektiği açıktır. Bu durumda failin kastının olup olmadığı ortaya çıkarılırken;
a) Fail ile ölen arasında olay öncesine dayalı öldürmeyi ya da yaralamayı gerektirir bir husumetin bulunup bulunmadığı
b) Failin olayda kullandığı aracın öldürmeye ya da yaralamaya elverişli olup olmadığı
c) Ölen ya da yaralanan kişideki darbe sayısı ve şiddeti
d) Darbelerin vurulduğu bölgenin hayati bakımdan önemi
e) Failin davranışlarına kendiliğinden mi engel bir sebebin etkisiyle mi son verdiği
f) Failin kullandığı aracın kullanış biçimi
g) Olay sonrasında failin ölene ya da mağdura karşı davranışları gibi hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Aynı zamanda yargılama esnasında belirtilen tüm bu hususların birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca failin, kastının belirlenmesinde bütün kriterlerin öldürme ya da yaralama kastını ortaya koyacak şekilde aynı olayda gerçekleşmesi de zorunlu değildir. Nitekim ölçütlerden sadece birisinin gerçekleştiği durumda da, failin kastının insan öldürmeye yönelik olduğu; buna karşılık ölçütlerden çoğunun gerçekleştiği durumlarda failin kastının yaralamaya yönelik olduğu söylenebilir. Ayrıca hakim, bu şartlar ile ilgili karar verirken şüpheden sanık yararlanır (in dubio pro reo) ilkesini de dikkate almaktadır. Zira Sanığın bir suçtan cezalandırılmasının temel koşulu, suçun kuşkuya yer bırakmayacak bir kesinlikle ispat edilmesidir. Eğer hakim, vuku bulan olayın gerçekleşme şeklinde kuşku duyuyor ve olay yargılama esnasında tam olarak aydınlatılamıyorsa sanığın aleyhine yorum yapamayacaktır. Bu itibarla hakimin fail hakkında cezaya hükmedilebilmesi için vuku bulan olayın kuşkuya yer bırakmayacak şekilde aydınlatılması gerekmektedir.
Netice itibariyle, kastın varlığının ve hangi suça yönelik olduğunun tayini, değerlendirilirken dikkatli ve özenli olunması gereken bir konu olması dolayısıyla oldukça önemlidir. Böylece olayın tamamı kastın varlığı bakımından şüpheye yer bırakmayacak şekilde değerlendirilerek ceza tayin edilecektir.