Hukukumuzda anlaşmalı boşanma davası ve çekişmeli boşanma davası olmak üzere iki tür boşanma davası vardır. Boşanma veya boşanmaya bağlanan sonuçlar bakımından taraflar arasında anlaşma sağlanamadığında çekişmeli boşanma davasından söz edilir. Ancak taraflar aralarında boşanma ve boşanmanın sonuçları hakkında anlaştıkları ve anlaşmalı boşanma protokolü imzaladıkları takdirde anlaşmalı boşanma davası söz konusu olacaktır.
Anlaşmalı boşanma protokolü; anlaşmalı boşanma davasında tarafların, boşanma ve boşanmanın sonuçlarına ilişkin olarak düzenleyip mahkemeye sundukları anlaşma metnidir.
Türk Medeni Kanunu m.166/3 hükmü gereğince anlaşmalı boşanma için;
• Boşanmaya karar veren eşler en az bir yıl süredir evli olmalıdır. Bir yıldan kısa süreli evlilikler çekişmeli boşanma davası kapsamında incelenecektir.
• Taraflardan ikisinin ya da birinin anlaşmalı boşanma için mahkemeye başvurmuş olması ve diğer tarafında bu davayı kabul etmesi gerekir.
• Tarafların mahkeme huzurunda boşanma iradelerini beyan etmeleri gerekir. Hâkim boşanma kararına ancak tarafların iradelerinde bir sakatlık olmadığını düşündüğü takdirde karar verecektir.
• Hâkimin, tarafların üzerinde bizzat anlaştıkları boşanma protokolünün mali konular ve çocuklar hakkındaki düzenlemeleri uygun bulması gerekir.
Tüm bunların varlığı halinde evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olduğu kabul edilir.
Peki tüm bu unsurları gerçekleştiren eşlerin anlaşmalı boşanmadan vazgeçebilmeleri mümkün müdür?
Eşlerden her biri dava açılmadan önce ve dava esnasında anlaşmalı boşanmadan vazgeçebilir.
Anlaşmalı boşanma protokolünün imzalanmış olması davanın açıldığı anlamına gelmez. Bu sebeple anlaşmalı boşanma protokolü imzalandıktan sonra anlaşmalı boşanmaktan veya boşanmaktan vazgeçilmesi halinde avukatınıza başvurarak anlaşmalı boşanma için gerekli işlemleri durdurmasını talep edebilirsiniz.
Anlaşmalı boşanma protokolü imzalanmış olsa bile hâkim duruşma esnasında tarafları bizzat dinler. Eşler, iradelerini mahkeme huzurunda bir kere daha beyan etmeden hâkim anlaşmalı boşanmaya karar vermeyecektir. Bundan kaynaklı olarak, eşlerden her biri duruşma esnasında anlaşmalı boşanmadan vazgeçebilecektir. Ayrıca taraflar anlaşmalı boşanmadan vazgeçerken herhangi bir gerekçe sunmak zorunda değildirler. Ancak taraflar anlaşmalı boşanma kararına süresi içinde itiraz etmezlerse, anlaşmalı boşanma kararı kesinleşecektir ve artık kesinleşmiş karara karşı işlem yapılamayacaktır.
Eşlerden biri duruşma esnasında anlaşmalı boşanmadan vazgeçtiğini beyan ederse, hâkim diğer eşe davaya çekişmeli boşanma davası olarak devam edip etmeyeceğini soracaktır. Davaya devam etmek istemezse davanın reddine karar verilerek dosya işlemden kaldırılacaktır. Ancak davaya çekişmeli boşanma davası olarak devam etmek istendiği takdirde hâkim bu kişiye süre verir. Burada, dava dilekçesi sunulması ile birlikte davanın çekişmeli olarak devam etmesi sağlanır. Bu süre içerisinde gerekli açıklamaların yapılması halinde dava süreci dava dilekçesinde iddia edilen boşanma nedenleri ve sunulan delillere göre ilerleyecektir. Ancak verilen süre içinde dava dilekçesinin verilmemesi halinde davanın reddine karar verilecektir.
Bunun yanında, dava kesinleştikten yani tarafların anlaşmalı olarak boşanmalarından sonra artık boşanmaktan vazgeçmek mümkün değildir.
