Bu haftaki yazım Prof. Dr. Oğuz Karakartal’ın 8 Kasım 2022 tarihli Kıbrıs Gazetesi köşe yazısından alınmıştır.


Aslen Kıbrıs Türkü olan ve Ankara’da doğan Zeynep Yenen günümüzde adaya yaşayan ve çalışan bir hekim. Ancak uzun yıllardır kültür ve edebiyatla iç içe bir isim ve bu yolda kendini geliştirmiş ve geliştirmekte. Türkiye ve Kıbrıs’ın tanıdık dergilerinde şiir, öykü ve inceleme yazıları çıkmış. Öykülerini kitaplaştıran Zeynep Yenen, son yıllarda şiire ağırlık vererek 2018-2020 yılları arasında yazdığı şiirlerini de, “Unuttum Ben O Şiiri, Unuttu Bizi O Şiir, Unuttun Sen O Şiiri, Yorgun Hipokrat” başlıklı kitaplarda yayınlamış. Şairenin son şiir kitabı yaz aylarında çıkan “Kıbrıslı Cemile”.
Kıbrıs Türk edebiyatı gelişen, devingen ve gitgide özgünleşen bir edebiyat. En eski dönemlerden günümüze şiir en baskın ve yaygın edebi tür. Son dönemlerde Kıbrıs Türk edebiyatında özellikle şiirde, Akdeniz ve ada coğrafyasında yaşamaktan kaynaklı, coğrafyaya özgü bitki örtüsünden eşyaya kadar pek çok unsuru içinde barındıran bir jeoliterer anlayış hakim. Yani insan-coğrafya-üçlüsünün harmanlanması. Şair ve yazarlar birbirinden habersiz veya modalaşmaya başlayan coğrafya-ada-Akdeniz kaynaklı motif, imge, sembolleri kullanma dürtüsüyle onları şiirlerine serpiştiriyorlar. “Yasemin çiçeği, yasemin, turunçgil kokusu, cemile ve benzer çiçekler, zeytin ve benzeri yemişler” bir çok şairde karşımıza çıkabiliyor. Zeynep Yenen’in “Kıbrıslı Cemile” adlı şiir kitabının başlığını bu edebiyat coğrafyası eğilime uygun buldum. Begonvil veya Kıbrıs ağzındaki söyleyişiyle Cemile, adada sevilen ve tanınan bir sarmaşık çiçek. Yenen’in şiir kitabında Kıbrıs coğrafyasıyla bağlantılı ben şiirleri yanında, çocukluk, psikoloji ve mitoloji kaynaklı olan şiirleri de var.
“Kıbrıslı Cemile”deki ilk şiir, “Oyuncak Bebek ve Kız Çocuğu” başlığını taşıyıp savaş sebebiyle göç ve yer değiştirmenin bir çocuk gözündeki sarsıntısını anlatırken, obje kız çocuğunun bebeği oluyor. Kız çocuğunun pilli bebeğinin göç edilen evlerinde kalması, yeni yerleştikleri evde kendisine başka bebekler verilmesine karşılık eski bebeğe özlem, nostalji bitmiyor:
Taş bebeğin annesi küçük kız
Ağlıyordur şimdi yabancı bir evde.
Benim güzel pilli bebeğim de
Mahsun bakar başka bir kucakta.

“Zindanda Şair” isimli şiirde Kıbrıs Türk şiir tematiğinin leit-motifi/tekrarlanan temi, Namık Kemal söz konusu:
Yüz yirmi yıllık
Işıkları limanın
Zindanda şarap
Meydanda küskün bir büst
Şair esir zincirsiz.
“Larnaka Limanı, Erguvan ağacı, Zümrütköy gibi şiirler yerel motifler taşırken, “Boşluk” adlı şiirde kimi Kıbrıs şair ve yazarlarında karşımıza çıkan ferdi, sanatsal veya siyasi kaynaklı hissedilen boşluk ve bunalım duygusu var. Mehmet Kansu’nun “Boşluk” adlı eseri aklıma geliyor hemen. “İkarus, Ağlayan Kaya, Prometheus” şiirleri Eski Yunan ve Akdeniz mitolojisi kaynaklı.
“Kıbrıslı Cemile”deki şiirlerden “Cemile” başlıklı şiir, kitabın yazılma amacına, ana fikre en yakın şiir. Zeynep Yenen’in Kıbrıslı-yerel motifli eser yaratma duygusuyla yola çıktığını anlıyoruz.
Cemileyi özlemişti çocuk
Hüzün doldu annesinin gözlerine
Duyunca onbir yaşındaki
Oğlunun isteğini.
X
Cemile kubbe kemerli evlerinde
Adada birlikteyken,
Arkadaki taş duvarda
Üç ayrı renk birden.
X
Cemile begonvil ve çocuk
Veya cemileyle çocuk
Ya da begonville çocuk
Hepsi ayrı fotoğraflarda artık.

Zeynep Yenen’in “Kıbrıslı Cemile” adlı son şiir kitabı bana, kendisinin şiir ve edebiyatı önemsediği, ona değer verip şiirini yazarken sözcük ve dizeler üzerinde düşündüğü ve çalakalem yazmadığı hissini geçirmiştir. Kendisini tebrik eder, bu özenle giderse daha nice güzel şiire imza atacağına inancımı belirtirim.

Prof.Dr. Oğuz Karakartal kimdir? Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdikten sonra aynı üniversitede “Yeni Türk Edebiyatı” alanında yüksek lisans ve Prof.Dr. İnci Enginün ile doktora yaptı. 1996 yılında KKTC’ye gelmesinin ardından Yakın Doğu Üniversitesi’nde de 8 yıl öğretim üyeliği ve Türkçe Öğretmenliği Bölüm Başkanlığı görevlerinde bulundu. 2005-2014 yılları arasında KKTC Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi’nde öğretim üyeliği, Bölüm Başkanlığı ve Dekanlık, KKTC Girne Amerikan Üniversitesi Rektör Yardımcılığı ve Eğitim Fakültesi Dekanılığı yapan Prof.Dr. Oğuz Karakartal 2014-2016 yılları arasında Lefke Avrupa Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyeliği’nin ardından halen aynı üniversitenin Eğitim Fakültesi Dekanı görevini yürütmektedir. Yazar Karakartal Kıbrıs Türk Edebiyatına eser ve araştırmalarıyla katkı koymaya devam etmektedir.

Emek ve zamanını esirgemeyen Prof. Dr. Oğuz Karakartal’a minnet ve saygılarımla