Bu hafta, yaşamın anlamını binlerce metre yüksekte arayanların, her an ölümle burun buruna gelen adrenalin tutkunlarının hikayeleriyle buluşuyor ‘Bir Meslek Bir İnsan’…Tırmanma tutkunu Burak Başaran STAR KIBRIS okuyucuları için dağcılığı anlatıyor…





Pek çoğumuzun en büyük korkusundan biri olan yükseklik bazıları için ise vazgeçilmez bir tutku. Dünyaya daha yükseklerden bakabilmek, bilinmeyeni keşfetmek, doğayla baş başa kalarak çetin mücadeleler altında ona uyum sağlamaya çalışmak...
‘Bir Meslek Bir İnsan’ bu hafta sizler için hayatı ekstrem bir şekilde yaşamak isteyenlerin tercih ettiği dağcılık sporuyla ve tırmanma tutkunu Burak Başaran’ın öyküsüyle buluşturuyor.
Daha fazla adrenalin tatmak isteyenlerin en büyük tutkusu olan dağcılık ilk olarak 18. ve 19. yüzyılda Avrupalı zenginlerin boş zamanlarını değerlendirmek ve rutin hayatlarına bir tat katmaları için başlattığı girişimler sonucunda ortaya çıkmıştır. Ülkelerin yıllar içerisinde birbirlerinden etkilenmeleri, dağcılık anlayışının diğer ülkelere de yayılmasına neden olmuştur. 1931 yılında başlatılan girişimler sonucunda merkezi Cenevre’de olan Uluslar arası Dağcılar Birliği’nin kurulmasıyla birlikte dağcılık resmi bir hal almıştır. Giderek geniş bir coğrafyaya yayılan dağcılık sporu yürüyüş, kamp kurma ve tırmanma faaliyetlerini de bünyesine dahil ederek yıllar içerisinde kendisini geliştirmiştir. Ülkemizde de özellikle üniversiteler bünyesinde kurulan kulüplerle, öğrenciler dağcılık sporuyla bütünleşme fırsatı elde etmiştir.

DAĞCILIK STİLLERİ
Genel olarak herhangi bir yere tırmanma faaliyeti olarak bilinen dağcılık da iş sadece bir yere tırmanmaktan ibaret değil. Tırmanmaya başlamadan önce kendinizi geliştirmek zorundasınız. Bunun içinde dağcılık konusunda belli bir olgunluğa ve bilgi birikimine erişmeniz gerekiyor. Deneyiminize göre tercih edebileceğiniz değişik dağcılık stilleri ve eğitim programları mevcut. Bilinen dağcılık stilleri ise şu şekilde;

Alpin Stili: Hafifliğin ve hızın ön plana çıktığı ve aynı zamanda teknik tırmanış içeren dağcılık sporunun esas ruhunu temsil eden ve uzun eğitimler sonucunda kazanılan deneyimlerle yapılan tırmanış sitilidir. Alpin stili tırmanış programında ana ve ara kamp yoktur. Hızlı ve hafif olmak için tek kamp noktasından hareket edilir. 'Temiz tırmanış' diye tabir edilen ve tırmanış sonrası rotayı değiştirmeyen 'doğal' yöntemler kullanılır.
Yapay yöntemlerden tamamen uzak olan bu tırmanış stilinde tırmanıcılar bütün zorluklar ve risklerle kendi başlarına başa çıkarlar. Temelindeki bu yöntemlerden dolayı 'macera ruhu' ile beslenir.

Trekking ve hiking: Türkçede dağ veya doğa yürüyüşü olarak adlandırılan bu faaliyetin dağ ve doğa yürüyüşü olarak tam karşılığı hikingtir. Günü birlik olarak yapılan hiking de kamp ve konaklama yapılmaz. Eğer doğa yürüyüşünüz esnasında kamp da kurmak isterseniz o zaman yaptığınız faaliyetin adı trekking olur.

Ekspedition: Tırmanış stilleri içerisinde insan bünyesini en çok zorlayan ve en çok mücadele vermeyi ifade eden tırmanış stilidir. Uzun zaman gerektiren ve tırmanılan yükseklik bakımından vücudun değişen sıcaklıklara uyum sağlayabilmesine olanak sağlamak amacı ile bol miktarda iniş çıkış içeren Yüksek İrtifa Tırmanışıdır. Tırmanıcılar zirveye çıkana kadar kendi kamp yüklerini bir üst kampa taşırlarken birden fazla git- gel yapmak zorunda kalırlar.

Ferrata: Kayaya sabitlenmiş metal merdivenleri kullanarak tırmanma stilidir.


SPORTİF TIRMANIŞ ÇEŞİTLERİ
Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda kullanılan tırmanma stili olan sportif tırmanış, kaya tırmanışı, serbest stil, free-solo, yapay tırmanış, uzun duvar tırmanışı ve yapay duvar tırmanışı olmak üzere 6 gruba ayrılır.


Kaya Tırmanışı: Önceleri dağcılığın bir kolu olarak tanınmış olan kaya tırmanışı kısa bir süre sonra kendisini kanıtlayarak dağcılıktan ayrılmıştır. Doğayla baş başa kalarak sağlıklı yaşamak ve daha fazla adrenalini damarlarında hissetmek isteyenlerin tercihi olan kaya tırmanışı insana heyecan veriyor ve stratejik karar verme yeteneğinizi geliştirmenizde önemli bir rol oynuyor. Denge, estetik, esneklik ve gücü bir araya getiren bu sporda doğaya karşı koymayı değil onunla uyum içerisinde yaşamayı öğreniyorsunuz. Fiziksel güç ve zekanızı aynı anda kullanmanıza neden olan kaya tırmanışı için insanın kendisine meydan okuması da denilebilir. Kol ve bacak kasları başta olmak üzere, vücudun hemen hemen bütün kaslarını çalıştırmaya yarayan kaya tırmanışında kayaya yaklaşılan pozisyonlar ise karın kaslarınızın gelişmesine fayda sağlıyor. Kaya tırmanışı esnasında kullanılan bazı malzemeler ve ifadeler de var. İyi ve etkili bir tırmanış için bu tanımların ve malzemelerin ne olduğunu da öğrenmeniz gerekiyor.

Bouldering: Özelikle kaya tırmanışına yeni başlayanlar için çok faydalı bir antrenman olan bouldering, teknik, kuvvet ve dayanıklılık gibi becerilerin geliştirilmesine katkı sağlıyor. Yerden fazla yükselmeden yatay hareket ederek, teknik geliştirmek için yapılan bouldering de amaç yükselme olmadığı için güvenlik alınmaz.

Lider tırmanış: Lider tırmanış tırmanma faaliyetine başlanılacak yerde tırmanıcının önden çıkarak rotayı çizmesini ifade eden tırmanıştır. Önce lider tırmanılıp ip atılır. Lider tırmanıcı ara emniyet noktalarına ekspres takıp buradan ip geçirir ve tırmanış esnasında kullanılacak rotayı belirler.

Top-rope tırmanış: Liderin açtığı ve indiği rotadan diğer tırmanıcıların liderin indiği iple yukarı tırmanmasıdır. Yeni öğrenim gören tırmanıcı adaylarının genel olarak tırmanma biçimidir.

Üstten emniyetli tırmanış: Atılmış bir rota üzerinden yapılan spor tırmanışıdır. Tırmanış ipi, rotanın tepesindeki istasyondan geçerek tırmanışçıya gider. İpin diğer ucu da emniyet alan kişide bulunur. Tırmanışçı tırmandıkça, ipte oluşan boşluğu emniyetçi alıyor. İpli tırmanışlar içinde en güvenlisidir Top-rope. Top-rope tırmanışta düşülürse ancak ipin esnemesi kadar aşağı inilir ancak top-rope tırmanış için önce birisinin lider tırmanış yapıp rotayı açması gerekmektedir.

Serbest Stil: En çok kullanılan tırmanış türü olan serbest stilde yükselmek için yapay teknikler kullanılmıyor. Bu nedenle yükselebilmeniz için kendi eforunuzu sarf etmeniz gerekiyor. Serbest stilde kullanılan ip tırmanan kişiyi, düşüş ihtimaline karşı, tehlikeden korumak için kullanılıyor.

Free-solo: Hiçbir emniyet aleti kullanılmadan, kaya tırmanış ayakkabısı ve toz torbasıyla yapılan Free-solo için fazlasıyla deneyim gerektiriyor. Bu stilde tırmanmak için fiziksel olduğu kadar psikolojik olarak da hazır olmak gerektir çünkü hata kaldırmayan bir tırmanış biçimidir.

Yapay tırmanış: Yükselmek için çeşitli aletlerden faydalanılarak yapılan tırmanış türüdür. Yapay tırmanışta, sikke, jumar, hook, ip, merdiven gibi aletler kullanılır. Çıkışta, lider tırmanıcı tutunmak için kayaya çakılan çivi olarak bilinen sikkeye bastığı için bu tırmanışa yapay tırmanış denilir.

Uzun duvar tırmanışı: Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.

Yapay duvar tırmanışı: Açık ve kapalı alanlarda yapılabilen kimyasal malzemeler kullanılarak yapılan sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerine tırmanma etkinliğidir. Yapay duvarlar, farklı biçimlerde ve aralıklarda basamak ve tutamakları içerir.
Yapay duvar tırmanışlarında, top-rope denilen (üstten emniyetli ip) tekniği de kullanılmaktadır.


Dağcılık, ne hissediyorsanız O’dur
Dağcılıkla ilgili en güzel bilgiyi alabileceğiniz kişi muhtemelen uzun yıllardan beri bu işi yapan biridir. Bizde bu nedenle 13 yıldır dağcılıkla iç içe olan Burak Başaran’ın kendi ağzından dağcılıkla ilgili hikâyesini dinliyoruz…
“Yaklaşık 13 yıldır tırmanıyorum ve tırmanmaya üniversite eğitimim sırasında ilk kez Kıbrıs’ta başladım. O zamandan beri de bir fiil tırmanışın içerisindeyim. 1996 yılında arkadaşlarımın girişimleriyle katıldığım dağcılık kulübünden bir daha dışarı çıkamadım. Zaten bu işe başlayıp da vazgeçen kimse yoktur. Başta trekkinglerle başladıktan sonra bir takım deneyimli hocalarımızdan eğitim aldık ve okuldaki malzemeleri kullanarak tırmanma faaliyetlerimizi gerçekleştirmeye başladık. Ömrüm yettiği kadar ve tırmana bildiğim kadar tırmanmaya devam edeceğim. Dağcılığa ilgi duyanlara ve başlamak isteyenlere ise tavsiyem şu: dağcılık siz ne hissediyorsanız odur. Kesinlikle bir eğitim almalısınız, gerekli prosedürleri yerine getirmeli ve doğru malzemeyi doğru amaç için kullanmalısınız. Bunları yaptığınız takdirde sınırlarınızı zorlamazsanız ve duracağınız yeri bilirseniz dağcılık sizinde bir tutkunuz haline gelecek ve daha güvenli olacaktır.”