Ülkemizde yıllardır turizmde ihtiyacı hissedilen yapısal düzenlemenin işaretlerine Sayın Kemal Dürüst’in ifadeleri ile tanık olmaktayız. Şöyle ki, sürdürülebilir kalkınma olan temel hedef çerçevesinde turizm master planına, ülkesel fiziki plana ve özerk ve profesyonelce çalışabilecek turizm örgütüne ülkemizin gereksinimi bulunmaktadır. Bu bağlamda, alınması gerekli yapısal önlemlere yönelik olarak Sayın Dürüst açıklamalarda bulundu.
1996’dan beri hayata geçirilmesine çalışılan ancak bir türlü sonuçlanmayan tasarının, turizme bir plan kazandırıp var olan plansızlığı ortadan kaldıracak bir açılım yaratılması için Bakanlar Kurulu’nca onaylandığını kaydeden Dürüst, planın zaman zaman Boğaziçi Üniversitesi, North London Üniversitesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi işbirliğinde hazırlandığını söyledi.
Dürüst, tasarıyla temel anlamda plansızlığa son verme anlayışını ortaya koyduklarını ifade ederek, “Ülkede gelişigüzel anlayışla, herkesin her arzu ettiğini yapmasına engel olabilmek, turizm politikaları hayata geçirilirken bakanlıklar arasında ciddi bir istişarenin, ilkeli hareketin hayata geçmesi için atılan bir adım olarak değerlendirmekteyiz” diye konuştu. Kemal Dürüst, yasayla, turizm sektörü temsilcilerinin söz sahibi olacağını, Turizm Gelişim Kurulu’nda restorancılar, rehberler, seyahat acenteleri, ulaşım sektörü ve otelcilerin temsil edileceğini ve turizm politikalarına yön vereceğini bildirdi. Sivil toplum örgütleriyle birlikte atılım ve açılımları hayata geçirmekten demokrasiyi hazmetmiş bir hükümet ve ilgili bakanlık olarak mutluluk yaşadıklarını dile getiren Dürüst, ilgili bakanlık ve dairelerle Kalkınma Bankası’nın da temsil edileceğini; böylece devletin birimlerinin ve bakanlıklarının birbirlerinin uygulama ve kararlarından haberdar olmaması sorunu kalmayacağını söyledi.
Öncelikle pansızlık halinde sektörde ortaya çıkan olumsuzluklara vurgu yapmak istiyorum. Şöyle ki, kaydedilen plansız gelişmeler sektörde ekonomik randıman düşüklüğüne yol açmakta; sektörde yer alan alt sektör aktörleri, aralarındaki koordinasyonu gerçekleştirememekte; sektördeki gelişmeler, ciddi çevresel eksiklikler ve zararlar yaratabilmekte; turizmin bileşkenlerinde ciddi aksaklıklar ve sosyal zararlar ortaya çıkmakta; ve bölgesel kalkınma ve sosyo-ekonomik etkilerinde dengesizlikler oluşmaktadır. Dolayısyla, ülkede genel kalkınma planlarına uygun bir şekilde hazırlanacak Turizm master planı bu olumsuzlukları ortadan kaldırabilecektir. Ancak, bu yaklaşım ve kapsamda geliştirilecek temel politika ve stratejilerin, aşağıda özetlenen temel prensiplere oturtulmasını öneririz;
• Yerel Yönetimlerin inisiyatifinde “Bölgesel Turizm Master Planları” üretilsin,
• Bu çalışmanın yapılmasını ve sürekliliğini teminen “Yerel Plan Ofisleri” kurulsun,
• Merkezi otorite, bu planların temel prensiplerini versin ve koordine etsin,
• Yapılacak planların sentezi sonucunda, ülkesel master plan ortaya çıksın,
• Kaydedilen gelişmelere göre, planlar ve uygulamalar sürekli olarak yenilensin,
• Yerel Otoritelerin iş birliği ve Merkezi otorite ile eşgüdümü detaylandırılsın,
• Bu kapsamda, geliştirilecek uygulama modelinin işlerliği ve kalıcılığı sağlansın.
Tabii ki, alternatif turizm alanları açısından da düşünüldüğünde turizm master planının uygulanması ve revize edilmesi ülkesel fiziki plandan bağımsız düşünülemez. İlhan Tekeli’ye göre , milli fiziki planı ‘ülke sosyo-ekonomik mekanının düzenlenmesindeki gayelerin açıklığa kavuşturulması ve sosyo-ekonomik mekanda faaliyetlerin sıralanması sürecinde, coğrafik mekandaki faaliyetlerin sıralama kararları bütünü olarak tanımlanmaktadır. Bu sebepten ülkemizde de ülkesel fiziki planın ivedilikle hazırlanması gerekmektedir.
Ülkesel fiziki plan yanında planlamanın ve uygulamanın hedeflendiği gibi gerçekleşmesi için tam zamanlı çalışabilecek profesyonel bir yapılanma gerekmektedir. Başka bir ifade ile, siyasetten arındırılmış özerk bir turizm örgütüne gereksinim duyulmaktadır. Bu çerçevede, Turizm Örgütünün kuruluş amacı, sürdürülebilir turizm ilkeleri çerçevesinde ve Turizm Gelişim Planı’nda belirtilen temel politika ve hedefler doğrultusunda ülke turizminin geliştirilmesi, turizm sektörünün kalkınması ve halkın refah seviyesinin yükseltilmesi amacı ile turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi, yaygınlaştırılması ve bu amaçla meslek kuruluşları ile sivil toplum örgütleri ve Devlet Kurumları arasındaki koordinasyonun sağlanması, tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin düzenlemesi ve uygulanması, halkın turizm bilincinin artırılması ve turizm sektöründe ihtiyaç duyulan mesleki eğitim programlarının hazırlanıp uygulanması, turizm alanında ihtiyaç duyulan araştırmalar yapılması, uluslararası ilişkiler kurulması ve sektörün yürürlükteki mevzuata uygun hareket edip etmediğinin denetlenmesi ve söz konusu mevzuatın uygulanması için gereken tedbirlerin alınmasını sağlamayı hedeflemektedir.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı gibi bakanlığın Turizm master planına ilişkin gririşimi gayet yerinde ve takdir edilecek bir tavır olmasına rağmen turizmde öngörülen optimal hedeflere varmak için turizm master planı gerekli ama yetersiz bir adım olup, istikrarlı ve profesyonel bir yönetişim anlayışıyla turizm örgütü ve ülkesel fiziki planı ile ilgili boşlukların da doldurulması gerekmektedir.
