Üniversiteden yeni mezun bir gencin sanayici olma hayaliyle yola çıkan Ramiz Manyera Bel Kola’yla zirveye çıkışını ve sonrasında bu markanın kapısına nasıl kilit vurmak zorunda kaldığını anlattı

Sanayiden vazgeçip ticarete atılan ve bugünlerde işlerini evlatlarına bırakmaya hazırlanan Manyera, KKTC’nin tanınmamışlığı nedeniyle işletmelerin yaşadığı sıkıntıları dile getirdi

MİSLİ KADIOĞLU

Kıbrıs’ın ünlü iş adamlarından Ramiz Manyera, Rum rekabetine rağmen Bel Kolayı kurarak Kıbrıs sanayi tarihine adını yazdırdı. Türkiye’de ve Kıbrıs’ta ilk kutu kola imalatı yapan Manyera, sanayici, ticaret adamı ve politikacı.

Geçtiğimiz yıl ağustos ayında geçirdiği rahatsızlığına rağmen iş yaşamından kopmayan Manyera, adından söz ettirmeye devam ediyor.

Manyera, Bixi Kola, Buble Up, Bel Kola’yla bu ülkede marka olmayı başaran ve Kıbrıs Türk halkının bugün hala yapamadıklarını başaran bir iş adamı. 

Günümüzde tüm dünyayı saran Coca Cola ve Pepsi Cola’nın daha yeni olduğu dönemde, meşrubat sanayindeki eksiklikleri farkederek bu alanda yatırım yapan Manyera, teneke kutu kolayı Kıbrıs’a ve Türkiye’ye tanıştıran ilk yatırımcı.

KIBRISTA BİR MARKA: BİXİ COLA

Ramiz Manyera, çalışma hayatına Bixi Cola’yla birlikte1958 yılında başladığını anlatıyor.

Ülkenin en eski sanayicilerinden biri olan Manyera, o dönemler bir arada yaşayan Türk ve Rum Halkı’nın içerisinde ilk Türk sanayici olduğunu belirtiyor.

Manyera, Kıbrıs’da sanayi hayatında yer alışını şu ifadelerle anlatıyor:

Babam doktordu ve ben mesleği babadan oğula geçenlerden değilim. Beyrut Amerikan Üniversitesi İşletme bölümünden yeni mezun olmuştum. Kıbrıs’a döndüğümde meşrubat sanayinde bir boşluk hissettim ve o boşluğu doldurmak için sanayiye atıldım.”

Bir Amerikan patenti olan Bixi kolayı o dönemler ödünç almaya başladıklarını anlatıyor Manyera. O günler büyük hayallerle atıldığı sanayi sektöründe genç bir işletmeci olarak başarılarına başarı katıyor. Manyera, bir dönemler marka oluyor ve ülkenin meşrubat sektöründe tekelini elinde tutmayı başarıyor.

Rumlarla iç içe yaşandığı dönemlerde sanayiye adını yazdıranlarından birisi olmakla birlikte Rumların ürettiği meşrubatlara da adeta meydan okuyordu Manyera. Manyera, o dönemler çok büyük sıkıntılar yaşadığının da altını çiziyor.

O yıllarda sanayi ile uğraşmanın pek de akıl karı olmadığını söyleyen Manyera, özellikle hammadde sıkıntısı çektiklerini anlatıyor. Bu sıkıntılara rağmen Bixi Cola’nın hızlı bir yükselişe girdiğine dikkat çeken Manyera, o dönemki heyecanını şöyle anlatıyor:

“Bixi Cola sonra çok büyüdü. Çok büyüdüğü için kontrolden çıktı.”

TÜRKİYE’YE İHRACAT ENGELİ

Bixi Cola Türkiye pazarında da yerini alıyor. Ancak Türk pazarına girmesini önleyecek gümrük ve benzeri uygulamalarla Kıbrıslı işadamına engeller konuluyor.

Manyera o dönemler hızla yükselişinin ardından hayal kırıklıkları yaşıyor.  Böyle bir durumda Türkiye pazarına giremeyen iş adamı, ambargolar  nedeniyle başka ülkelere de satış yapamıyor. Bu engellerle başarıya çelme takılıyor. Bu düşüş Ramiz Maniyera’nın sanayiden uzaklaştırmasına yol açıyor.

O dönemi şu sözlerle ifade ediyor Manyera: “Türkiye’ye ihracat yapardık. Türkiye ve ordaki sanayiciler hoş karşılamadı. Bizim Türkiye’ye ihracatımızı durdurdular. 1967-68’de Türkiye’ye ihracatımız durdurulunca büyük mali mükellefiyetler içinde kurduğumuz kutu teşhisini devam ettiremezdik. Küçülmek mecburiyetinde kaldık. Küçüldükçe zayıfladık ve en nihayet hem tesisimizi,  hem markalarımızı Türkiye’ye satmak mecburiyetinde kaldık. Düşüş ani oldu, ancak kuruluşun tamamen güç kaybetmesi mali durumumuzun iyi olması nedeniyle birkaç yıl devam etti.”

NESTLE İLE TİCARET YOLU

Ramiz Manyera, sanayide yaşadığı bu çöküşün üzüntüsüyle farklı bir sektörde ilerleme yolunu seçiyor. O yılların ve günümüzün tanınmış ve büyük Nestle Firması’nın temsilciliğini alıyor.

Bixi Cola’nın hızlı yükselişi ve hızlı düşüşü ardından para kazanacak bir saha arayışına yönelen Ramiz Manyera, o dönemler Kıbrıs’ta ticaretin verimli olduğu görüşüyle ticaret hayatına giriyor.

İnişli çıkışlı bir iş yaşamının içerisinde şu günlerde Fransa’da alkollü içki üreten Pernod Ricard Şirketi’nin Kıbrıs Bayililiğini elinde tutan Manyera, Kıbrıs’ta hemen hemen her işadamının çektiği sıkıntılar gibi ülkede bayilik alma anlamında yaşanan sıkıntıları dile getirdi.

“Bayilik için Kıbrıs’ın tanınmaması engeldir” diyen Manyera. iş hayatına ilk girdiği dönemlerde bu tür sorunların yaşanmadığına dikkat çekiyor ve o dönemler kuzey ve güney ayrımı olmadığını anlatıyor.

İş hayatına atıldığı dönemlerde bayiliklerin Kıbrıslı olarak alındığını belirten Manyera, şu an KKTC’nin içinde bulunduğu tanınmamışlığın ülkede bayilik alımında bir dezavantaj oluşturduğunu söyledi.

Manyera, “Bugün KKTC’ de büyük işler yapılamaz. Çünkü tanınmamış bir ülke olarak birçok konuda avantajsız durumdayız. Direk ticaret yok, ufak tefek ticaretlerle uğraşıyoruz. Bu durum beni rahatsız etmez ancak işletmeler büyük iş hacmine ulaşamazlar” dedi

HAYALLERİM GERÇEK OLMADI

Uzun bir iş yaşamı, ardından da sağlık sorunlarının ardından, Manyera, birkaç yıl içerisinde kendisinin başlattığı ve zaman zaman zirvelerin zaman zaman da düşüşlerin yaşandığı iş hayatındaki varlığını çocuklarına devretme hazırlığı yapıyor.

“Şu anda hayallerimi gerçekleştirdiğim noktada değilim. Mezun olduğumda o günlerde kendimi dünyanın en bilinçli en becerikli adamı olarak görürdüm. Teoriden esasa geçtiğimde ticarette de sanayide de para kazanmanın kolay olmadığını gördüm” diyor Manyera.