Kalite; yaşamın içinde çok açık ve net olarak tanımlanamayan bir kavram aslında. Yönetimde kalite dediğimiz zaman da yönetim bilimi içerisinde çeşitli düşünürler ve uzmanlar, bu kavramı çok farklı şekillerde tanımlıyor. Kimi yönetim uzmanları kaliteyi “ürün ve hizmette hata ve yanlışların olmaması” şeklinde ele alırken, kimileri “bir mal veya hizmette mükemmeliyet derecesi” olarak tanımlıyor.

Bunun dışında yönetim bilimcileri arasında “uygunluk kalitesi (istenen özelliklere ve standartlara uygunluk)” ve “tasarım kalitesi (organizasyon tarafından istenen tasarım özelliklerine ve standartlarına uygunluk)” sınıflaması da yapılıyor. Japon kalite uzmanı Kaoru Ishikawa, kaliteyi şu şekilde tanımlıyor: “Dar anlamda, kalite, ürün kalitesi demektir. Geniş anlamda, kalite, iş kalitesi, hizmet kalitesi, iletişim kalitesi, proses kalitesi, işçiler, mühendisler, idareciler ve yöneticiler dahil insanların kalitesi, sistem kalitesi, firma kalitesi, hedeflerin kalitesidir.”

Öncelikle belirtilmemiz gerekir ki kalite dendiğinde genellikle “mal ve hizmet kalitesi” ya da “ürün kalitesi” anlaşılıyor.

Oysa ürün kalitesini ortaya çıkaran birçok öğe bulunuyor ve tüm bu öğeler, başlı başına kalitenin her bir boyutunu ve doğrudan da değerlendirme ölçütünü oluşturuyor. Ürün kalitesi aslında sonuç; bu sonucu belirleyen başlıca kalite öğeleri ise şunlardır:

* Liderlik kalitesi,
* Yönetim kalitesi,
* İnsan kalitesi,
* Sistem kalitesi,
* Süreç kalitesi,
* Donanım kalitesi.

Bu alanın tanınmış araştırmacılarından, Japon yönetim bilimi uzmanı Masaaki Imai’nin şu sözleri konuyu çok güzel bir şekilde ortaya koyuyor: “Kaliteden söz edildiğinde, akla ilk gelen genellikle ürün kalitesi olmaktadır. Oysa bu doğru değildir. İşin 3 yapıtaşı vardır: Donanım (hardware), uygulama kuralları (software) ve insan (humanware). Kalite insanla başlar. Donanım ve uygulama kurallarından, ancak insan doğru yerine yerleştirildikten sonra söz edilebilir.”

Ishikawa da, kaliteyi ”tasarım kalitesi” ve “uygunluk kalitesi” olmak üzere ikiye ayırmaktadır: Tasarım kalitesi genellikle hedeflendirilmiş kalite olarak adlandırılır; hedeflenmiş kaliteyle yaratmak ister. Uygunluk kalitesi aynı zamanda uygun kalite olarak da adlandırılır, çünkü gerçek ürünlerin, tasarım kalitesine ne kadar uyduğunun bir göstergesidir. Eğer tasarım kalitesiyle uygunluk kalitesi arasında bir farklılık varsa, bu hatalıların ve yeniden işlemelerin var olması demektir. Uygunluk kalitesi yükseldiği zaman maliyet düşer. Bir başka kalite uzmanı Joseph M. Juran göre, kalite, “kullanıma uygunluk” demektir.

Philip B. Crosby ise; “Kalite istenen özelliklere uygunluktur’” şeklinde bir tanım yapar.
Açıkça anlaşıldığı üzere, kalitenin birçok boyutu bulunur ve ürün kalitesini de bu boyutlar belirler.

***

Yönetimde kalite ise temayüller ve değerler dizgesi doğrultusunda, yazılı olan ve/veya yazılı olmayan kurallarla, etik değerleri göz ardı etmeksizin, düşmanca tavır/tutum ve davranışlardan kişinin dünya görüşü ve politik fikri ne olursa olsun uzak durularak, yönetim için seçilenlerin, iletişim, sosyal etkileşim, kurallara uygunluk, standartlarda belirginlik, gelişi güzel ve rastlantısal yapılanmalardan uzak durmak yoluyla, toplumun geneline vermesi gereken güven ve inanç duyguları temelinde sosyal adalet sağlamaktır, kanımca.

Halk, bizi yönetenler yalan söylemiyor diye inanıyorsa; iktidardaki partiye yakın olanlar maddi kolaylıklar içinde yaşar diye inanmıyorsa; borç/ kredi ve banka ile ilgili işlemlerin hepsi her yurttaş için eşitlik çerçevesinde çözülür fikrindeyse; eğitimde-sağlıkta-mahkemelerde-oy sandıklarında-işe alımlarda ve/veya işten durdurulmalarda torpil/adam kayırma/iltimas olmaz benim ülkemde diyorsa…

Ne şanslı!

İşte orada, insan hak ve özgürlüklerine saygılı, anayasaya uygun çalışan, anayasanın çerçevesini ve genel sosyal kuralları önemseyerek herkese, her yerde ve her anlamda eşit mesafede durarak adil, dürüst, doğru davranan bir yönetim var demektir. Bu da yönetim kalitesidir ki halkın ve o ülkenin yaşam kalitesi yönetim kalitesi ile ilgilidir doğrudan.

Şimdi diyeceksiniz ki nerdeeeee ? Buna yanıt olarak ancak bizim ülkemizde olmadığı kesin, diyebilirim sadece…