Bir devrin oteli niteliğindeki Kumarcılar Hanı yeniden hayat buluyor. Kıbrıs’taki Osmanlı-Türk devri eserlerinin önde gelen örneklerinden olan han orijinal fonksiyonuna uygun bir işlevle başkent Lefkoşa’ya kazandırılacak

* Üstel: Projenin tamamlanması ile birinci derece Osmanlı eseri olan Kumarcılar Hanı turizme kazandırılacak. Pilli : Amaç, kapsamlı bir restorasyon çalışmasından sonra binanın orijinaline sadık kalınarak topluma kazandırılması

Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli eserleri arasında yer alan bir devrin oteli niteliğindeki hanlar, 1571 yılından günümüze Kıbrıs’ta da varlığını koruyor.
Lefkoşa’da Büyük Han’dan sonra önemli bir han olan Kumarcılar Hanı da, yeniden yaşam bulmaya hazırlanıyor.
Kıbrıs’a gelen yabancı tüccarlar, yolcular ve alışveriş için günübirliğine kentlere gelen köylülerin uğrak yeri olan hanların en önemlilerinden olan Kumarcılar Hanı restore ediliyor. Restorasyon işleminin bir buçuk yıl içinde tamamlanması öngörülüyor.

BÜYÜK HAN GİBİ KULLANILMASI HEDEFLENİYOR: Han, gurbetten gelenlere yatak açmayacak ama turizmin gözbebeği bir mekan haline getirilecek, tarihi mekanında hem turistlere hem de yerli halka kucak açacak, ekonomik işlev görecek.
Kıbrıs’taki Osmanlı-Türk devri eserlerinin önde gelen örneklerinden olan Kumarcılar Hanı’nın kapsamlı bir restorasyon çalışması sonrasında orijinal fonksiyonuna uygun bir işlevle, Lefkoşa kentine kazandırılması ve Büyük Han gibi kullanılması hedefleniyor.
Turizm Çevre ve Kültür Bakanı Ünal Üstel, projenin tamamlanması ile Osmanlı dönemi şehir içi ticaret hanlarının tipik örneklerinden ve birinci derece Osmanlı eseri olan Kumarcılar Hanı’nın hem turizme hem de ekonomiye kazandırılacağını vurguladı.
TAK muhabirinin sorularını yanıtlayan Üstel, Kumarcılar Hanı’nın restorasyon işlemlerinin tamamlanmasının ardından han içerisinde bulunan 40 kadar işyerinin işletmeye açılacağını, bunların öncelikle turizme hizmet verecek nitelikte olacağını ifade etti.


12 yıllığına bakanlığa kiralandı

Devrin oteli niteliğinde olan Kumarcılar Hanı, Turizm Çevre ve Kültür Bakanlığı ile mal sahipleri arasında geçtiğimiz günlerde imzalanan sözleşmeyle 12 yıllığına bakanlığa kiralandı.
Turizm Çevre ve Kültür Bakanı Ünal Üstel, Kumarcılar Hanı’nın turizme kazandırılması hedefinin gerçekleştirilmesi için, İngiliz döneminde Vakıf malından özel mülkiyete geçtiği bilinen, ancak nasıl geçtiği bilinmeyen Kumarcılar Hanı’nın, mal sahipleriyle imzalanan kira sözleşmesi sonrasında 30 Haziran 2023 yılına kadar 12 yıllık süre için bakanlığa kiralandığını belirtti.
Kumarcılar Hanı’nın restorasyonunun bakanlığa bağlı Turizm Planlama Dairesi ve Eski Eserler ve Müzeler Dairesi teknik personeli denetiminde yapılacağına işaret eden Üstel, restorasyonun TC Yardım Heyeti tarafından finanse edilerek ihale yönetimiyle yapılacağını söyledi.

TAMAMLANINCA 40 CİVARINDA İŞYERİ OLACAK: Kumarcılar Hanı’nın restorasyon işlemlerinin tamamlanmasının ardından han içerisinde bulunan 40 kadar işyerinin işletmeye açılacağını, bunların öncelikle turizme hizmet vereceğini ifade eden Üstel; “Restorasyon işleri tamamlandıktan sonra geleneksel Kıbrıs Türk El Sanatları’nın üretim ve satış yeri olarak Turizm Çevre ve Kültür Bakanlığı’nca müracaatçılar arasından seçilip kiralanacak” dedi
Bir buçuk yıl sürmesi beklenen restorasyon işlemlerinin tamamlanması sonrasında kiralanacak dükkanlardan elde edilecek gelirin % 40’ının mal sahiplerine ödeneceğini, geriye akan % 60’lık miktarın ise Turizm Geliştirme Fonu’na gelir olarak kaydedileceğini anlatan Üstel, “Projenin tamamlanması sonucunda, Osmanlı dönemi şehir içi ticaret hanlarının tipik örneklerinden ve birinci derece Osmanlı eseri olan Kumarcılar Hanı hem turizme hem de ekonomiye kazandırılacaktır” dedi.


Osmanlı şehir içi hanlarından

Turizm Çevre ve Kültür Bakanlığı’na bağlı Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürü Emine Pilli de bilgi verirken, Osmanlı şehir içi hanlarının; Bedesten, Arasta, Çarşı gibi ticaret hayatının odaklaştığı mimari yapılardan biri olduğuna vurgu yaptı.
Hanların geçmişte hangi amaçlarla kullanıldığı hakkında bilgiler aktaran Pilli, şunları söyledi:
“Bu yapıların; mal ve eşyaların depolanması, satılması yanında yolcuların ve hayvanların barınması, çeşitli büro hizmetlerinin yerine getirilmesi gibi işlevleri de vardı. Şehir içi hanları, ticari yönleri yanında bulundukları yerleşim yerine gelen çeşitli yerli ve yabancıları barındırma gibi özellikler taşımaktaydı.”

HANLAR YOLCULARIN UĞRAK YERİDİR: Hanları, “Kıbrıs’a gelen yabancı tüccarlar ile yolcuların, alışveriş için günübirliğine kentlere gelen köylülerle kentlilerin uğrak yeri” olarak tanımlayan Emine Pilli, “Hanların alt katları pazarlarda satılmak üzere getirilen malzemeler için depo görevi görürken, üst katlar ise konaklama amacıyla, kiraya verilmekteydi. Alt katlardaki revaklar ile orta avlular ise hayvanların barınma yerleriydi” şeklinde konuştu.
Pilli, Kıbrıs’ın sosyal, kültürel ve ekonomik yaşamının vazgeçilmez bir unsuru olan hanların, İngiliz döneminde yapılmaya başlanan yeni oteller nedeniyle fonksiyonlarını yitirerek, zaman içinde yok olma sürecine girdiğini ve büyük bir bölümünün yıkılıp kaybolduğunu söyledi.

SURLARİÇİNİN EN ÖNEMLİ YAPILARINDAN BİRİ: “Bugün ayakta kalan ve Lefkoşa Suriçi’nin en önemli tarihi yapılarından biri olan Kumarcılar Hanı, Lefkoşa’nın Büyük Han’dan sonra gelen en eski ve büyük hanıdır” diyen Pilli, “Asmaaltı Meydanı’nın kuzeyinde yer alan kesme sarı taştan inşa edilmiş yamuk planlı ve küçük ebatlı bir yapı olan Kumarcılar Hanı, tipik Osmanlı şehir içi ticaret hanı özelliklerini taşımaktadır” şeklinde konuştu.

YAMUK PLANLI BİR İÇ AVLU: tarihi kesin olarak bilinmeyen ve 17. yüzyılda Venedik Dönemi’ne ait bir yapının üzerine inşa edildiği tahmin edilen, iki katlı, iç avlulu yapıya Asmaaltı Meydanı’na açılan kemerli bir kapıdan girildiğini anlatan Emine Pilli, “Giriş koridorundan sonra yamuk planlı bir iç avluya ulaşılmaktadır. İç avlunun etrafını iki katlı revaklı galeriler ile bu galerilere açılan odalar çevrelemektedir. Hanın orijinal yapısında yaklaşık 52 oda bulunmasına karşın sadece 44’ü günümüze kadar gelebilmiştir” dedi.

ORİJİNALİNE SADIK KALINACAK:1920’li yıllarda kahveci Tahsin Dayı tarafından çalıştırılmakta olan Kumarcılar Hanı’nda 1952 yılında yapılan tadilatla hanın alt kat odalarının iç avluya açılan giriş kapılarının kapatılarak, bunların yerine yandaki sokağa açılan kapıların açıldığını söyleyen Emine Pilli şöyle devam etti:
“Bu dönemde yapılan tadilatla bina orijinal özelliklerinden bir kısmını yitirmesine karşın, Kıbrıs’taki Osmanlı Türk devri eserlerinin önde gelen örneklerinden biridir. Amaç kapsamlı bir restorasyon çalışmasından sonra binanın orijinaline sadık kalınarak topluma kazandırılması.”


ELEKTRİK PROJELERİ İÇİN HİZMET ALIMI YAPILACAK: TAK muhabirinin teknik detaylar için görüşüne başvurduğu Turizm Planlama Dairesi Müdürü Turgut Muslu da, Kumarcılar Hanı’nın mal sahiplerinin büyük ortağı olan Aziz Kent tarafından otel olarak restore edilmesi için geçmişte bir proje hazırladığını, ancak bakanlık olarak hanın turizme dönük bir işyeri olarak kullanılması için çalışmalar yaptıklarını kaydetti.
Projede ufak tefek teknik düzeltmeler yapıldığını söyleyen Muslu, Turizm Planlama Dairesi ile Eski Eserler ve Müzeler Dairesi kadrosunda elektrik mühendisi olmaması nedeniyle yapının elektrik projelerinin hizmet alımı şeklinde yapılacağını ve bunun tekliflerini beklediklerini anlattı.

MERKEZİ İHALE KOMİSYONU İHALEYE ÇIKACAK: “Şu anda 3 mühendise mevcut röleve projelerini ilettik ve teknik şartnamenin Planlama ve İnşaat Dairesi’nin onaylayacağı şekilde hazırlanması yönünde kendilerinden teklif bekliyoruz” diyen Muslu, bu işlemlerin tamamlanmasının ardından Merkezi İhale Komisyonu aracılığıyla ihaleye çıkılacağını kaydetti.
İhaleye çıkılırken müteahhit yerine bu tür tarihi yapılarda referansı olan kişilerin tercih edileceğini ifade eden Muslu, yaklaşık olarak 18 - 24 ay arası bir süre içinde restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının hedeflendiğini söyledi.

2013 YILINDA TAMAMLANMASI PLANLANIYOR:2013 yılı içinde Kumarcılar Hanı’nı başkent Lefkoşa’ya kazandırmayı planladıklarını kaydeden Muslu, projenin Turizm Planlama Dairesi, Eski Eserler ve Müzeler Dairesi, elektrik konusunda da Planlama İnşaat Dairesi kontrolünde yürütüleceğini belirtti.
Muslu, işlemlerin tamamlanmasının ardından hemen ihaleye çıkılacağını ve tahminen Ağustos ayı gibi ihale sözleşmesinin imzalanabileceğini sözlerine ekledi.