Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International, TI) kriterlerine göre hazırlanan 2024 yılına ilişkin “Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Algısı Raporu” açıklandı.

Prof. Dr. Sertaç Sonan ve Prof. Dr. Ömer Gökçekuş tarafından, Uluslararası Şeffaflık Örgütü kriterlerine göre hazırlanan raporda 352 iş insanı ve uzmanla yapılan anketlerle elde edilen sonuçlardan faydalanıldı. İş insanları ve uzmanların verdiği cevaplara göre, Kıbrıs'ın kuzeyi 26 puanla 180 ülke arasında 140'ıncı sırada yer aldı.
Rapora göre bu yılki en temiz üç ülke; Danimarka, Finlandiya ve Singapur oldu.
26 skora sahip olan KKTC; Liberya, Mali, Pakistan, Kamerun, Irak, Madagaskar, Meksika, Nijerya ve Uganda ile birlikte 140'ıncı sırayı paylaşıyor.

180 ülke arasındaki sıralamada; Kıbrıs'ın güneyi 46'ncı sırada, Malta 65'inci sırada, Yunanistan 59'uncu sırada ve Türkiye 107'inci sırada.

YÜZDE 75 'YOLSUZLUK ÇOK YAYGIN' DİYOR

Ankete katılan iş insanlarının yüzde 75'i KKTC’de rüşvet ve yolsuzluğun çok yaygın olduğunu düşünüyor. Dahası, yüzde 74'ü yolsuzluğun çok ciddi bir sorun olduğu kanaatinde. Her üç iş insanından ikisi, bir yıl önceye göre KKTC’de yolsuzluğun artmış olduğunu düşünüyor. 2024 yılı da yolsuzluğun azaldığını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 4.

YOLSUZLUK EN FAZLA İHALELERDE

Katılımcılara göre 'rüşvet ya da el altından fazladan ödeme yapmanın' en yaygın olduğu üç işlem şu şekilde sıralandı: Katılımcıların yüzde 64'ü kamu ihaleleri ve izin/lisans işlemlerinde rüşvetin çok yaygın olduğunu düşünmekte. Bunu kamuya ait arazi ve binaların tahsisi ve kiralanması (%60) ve devlet teşvikleri (%56) takip etmekte.

Rüşvetin en az olduğu alanlarsa sırasıyla şöyle aktarıldı: Yargı kararlarını etkilemek için (%32); yerel yönetim/belediye hizmetleri (%36); ve devletten elektrik, su ve telefon gibi hizmetleri alırken (%38).

'Son bir yıl içerisinde yukarıdaki hizmetlerden herhangi birini almak için sizin ya da
çevrenizdekilerden birinin ilgili yetkiliye rüşvet ya da hediye vermeniz ya da bir iyilik yapmanız gerekti mi?' sorusuna katılımcıların yüzde 35i 'evet' cevabı verdi, bu soruya yanıt vermeyenlerin oranıysa yüzde 10 oldu.

Buna gösterilen en yaygın üç gerekçe ise sırasıyla: işleri hızlandırmak (%40), işleri tamamlayabilmek (%20) yapılan işin maliyetini azaltmak (%9) Yüzde 57, 'kamu kaynakları siyasiler tarafından istismar ediliyor' diyor

Ankete katılanların yüzde 57'si kamu kaynaklarının yolsuzluktan dolayı özel şirketlere, bireylere ve gruplara aktarılmasının çok yaygın' olduğunu düşünürken, bunun hiç olmadığını düşünenlerin oranı sadece yüzde 5 olarak rapora yansıdı.
Ankete katılanlar tarafından yolsuzluğa en az karıştığı düşünülen meslek gruplarıysa Polisler, Savcılar ve Hakimler...

Ankete katılanların yüzde 45'i yolsuzluğa karışan yetkililerin hiçbir zaman cezalandırılmadığını söylerken, bunun çok seyrek karşılaşılan bir durum olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 28 olarak ankete yansıdı.

Yolsuzluğa adı karışan yetkililerden sıklıkla ya da çok sık hesap sorulduğunu söyleyenlerin oranıysa sadece yüzde 13 olarak kayıtlara geçti.