İngiltere’deki Newcastle Üniversitesi kök hücre uzmanları, erkeklerdeki kısırlığa son verme çalışmaları çerçevesinde, dünyada ilk kez deriden alınan hücreden sperm yapmayı başardı.

Bu yöntemle elde edilen spermlerin, en geç 5 yıla kadar kısırlık tedavisi IVF’de (tüp bebek) kullanılabileceği açıklandı

MİHRİŞAH SAFA

İNGİLTERE’deki Newscastle Üniversitesi kök hücre uzmanları, ilk kez insan deri hücresinden “sperm” yaptıklarını açıkladı.

“Stem Cells and Developments” (Kök Hücre ve Gelişmeler) adlı bilim dergisinin son sayısında açıklanan gelişme, tıp dünyasında büyük heyecan yaratırken, kısırlık tedavisinde erkeklere yardımcı olacak bu yöntemin en geç 5 yıl içinde IVF yönteminde kullanabileceği müjdesini verdi.

Newscastle Üniversitesi biyolojistlerinden Prof. Karim Nayernia’nın buluşu olan kimyevi bileşim ve vitamin kokteylerinin deri hücresinde uygulanmasıyla elde edilen sperm, erkek derisinden alınacak küçük bir parça ile gerçekleşiyor. Binlerce erkeğin, bu yolla “baba” olabileceği ve kendi hücrelerinden yapılacak spermle döllenen yumurtadan elde edilecek embriyonun, biyolojik olarak erkeğe ait olacağı bildirildi.

ERKEKSİZ BEBEK SAHİBİ OLMA YOLLARI AÇILIYOR

Dünyada ilk kez gerçekleşen deri hücresinden “sperm” yapıldığı haberine geniş yer veren The Daily Mail gazetesi, bu buluşta da benzeri diğerlerinde olduğu gibi tıbbi ve ahlaki konuların karşı karşıya geldiğini vurguladı. Erkek hücresinden elde edilen spermle döllenen yumurtanın embriyosunun, biyolojik olarak aynı kişiye ait olabileceği bildirilirken, “ erkeksiz hamile kalma” yolu açılması etik olarak birçok soruyu beraberinde getirdi.

Laboratuar ortamında yaratılan sperm, biyolojik olarak hücre sahibi erkeğin tüm özelliklerini taşıyor. Ancak derinin küçük bir parçasından elde edilebildiği için, kadınların erkeğe ihtiyaç kalmadan “hamile” kalmasına da yol açıyor.
İlk deriden spermi yaratan Newcastle Üniversitesi Profesörü Nayernia, normal sperm gibi başı ve kuyruğu olan, yüzebilen suni sperm ile yumurtanın döllenip, kadınların hamile kalınabileceğinden emin olduğunu açıkladı.

İngiltere’de mevcut yasalar, laboratuar ortamında yaratılan suni sperm veya yumurta ile hamileliğin gerçekleşmesine izin vermiyor.

Prof. Nayernia, laboratuarda geliştirilen sperm sayesinde, erkeklerdeki kısırlığın bugüne kadar cevabı bulunamamış sorularına da yanıt olacağını ümit ettiklerinin belirtti.

Her 6 çiftten birinde rastlanan erkeklerdeki kısırlığın nedenlerine ışık tutacak yeni yöntemde, erkeklerin kolundaki deriden alınan bir parça hücre, laboratuar ortamında bazı kimyevi bileşim ve vitamin kokteyline tabi tutuluyor. Bu aşamada embriyonik kök hücre sahfasına geçen hücre, daha sonra sperm şekline dönüştürülüyor.

ERKEK KISIRLIĞINDA YEPYENİ BİR ÇAĞ

IVF (tüp bebek) yöntemiyle bu suni spermin, kadından alınacak yumurta ile döllendirilmesiyle elde edilen embriyonun kadına yerleştirilmesiyle hamilelik gerçekleşebiliyor. Sperm üretemediği için baba olamayan erkeklerin bu yolla tamamen kendi spermleriyle baba olabilme yolunu açan yeni buluş, erkeklerdeki kısırlığın çözümünde bugüne kadarki en büyük ümit.

Prof. Nayernia, araştırmacılara, erkeklerin neden sperm üretemediği veya spermin formasyonu hakkında geniş bilgi sağlayacak yeni buluşun “Erkekler neden kısırdır” sorusuna yanıt olacağı umudunda. Newcastle Üniversitesi profesörüne göre erkeklerdeki kısırlık giderek arttıyor, bunda çevre kirliliği ve beslenme değişiklikleri önemli rol oynuyor.

ÖLÜDEN ALINACAK HÜCRE İLE DE SPERM YAPILABİLECEK

Beraberinde birçok ahlaki soruyu da getiren yeni buluş, ölmüş erkeklerden de sperm yapılabilme yolunu açıyor. Aynen yaşayan erkekde olduğu gibi, ölü bir erkeğin derisinden alınacak hücreler, laboratuar ortamında aynı yöntemle sperme dönüştürülebiliyor. Böylece, ölü erkeklerin de öldükten sonra “baba” olmaları gerçekleşebiliyor.

Bu konuda çok hassas olduklarını vurgulayan Prof. Nayernia, ortaya çıkan tablonun “Jurassic Park”ı anımsattığını belirterek, “Hamilelik ve doğum sadece biyolojik bir olgu değildir... Ortada psikolojik, sosyal ve ahlaki konular da önemli rol oynamaktadır. Bilim bir yanda buluş yaparken, bu unsurları göz ardı edemeyiz” diye konuştu. Ancak Prof. Ve ekibi, ortaya çıkan etikal konulardaki sorulara yanıt veremediler.

SUNİ EMBRİO YOLDA MI?

Laboratuarda kadın yumurtası yaratılmasından sonra şimdi de spermin yapılması, akıllara “suni embriyo yolda mı?” sorusunu getirdi. Uzmanlar laboratuar ortamında yaratılan embriyo ve spermin döllenmesiyle, tamamen suni yolla elde edilen embriyo ile hamileliğin gerçekleşebileceği görüşünde. Kısırlık tedavisinde, insanlığa yardımcı olunurken, ahlaki, sosyal , dini konuların bir tarafa atılamayacağını savunanlar, bu tip buluşların yaygın olarak kullanılmadan önce, etkilerinin iyice tartılması konusunda birleşiyor.

Bu arada, erkeklerde kısırlığa yol açan etkenlerin başında alkol tüketiminin geldiğini belirten uzmanlar, baba olacakları içkiden uzak durması konusunda uyarıyor.