Kültür ve kültürlü olmak birbiri ile örtüşen kavramlar değildir.
Kültür topluma ait bir olgudur. Kültürlü olmak ise bireyle ilgilidir.
Bireyin bilgi birikimi ile ilgilidir. Kültürlü bireyler çoğunluk oldukça
toplum da kültürlü bir toplum sıfatını alacaktır.
Kültürlü insan kavramını kendi arasında farklı bakış açıları ile
sınıflandırabiliriz.
Kültürlü insanlar, 'Adabı muaşeret' kurallarına uyan. Oturmasını
kalkmasını bilen. Kibar. Kuralları titizlikle uygulayan. İncelik ve
edep sahibidirler. Bu tip kişiler fazla bilgili olmasa bile davranışları
ile kültürlü kişi izlenimi verebilir.
Genel kültürü iyi insan, vasat bilgi birikimi olan coğrafya, tarih
bilgisi iyi, eli, pratik ev işlerine yatkın, hazır cevap, günlük olayları
takip eden konuşmaları ile okul düzeyinde bilgili olduğunu kanıtlayan.
Tam olarak kültürlü insan olarak tanımlayabileceğimiz kişiler ise,
bilgi birikimi çok yüksek düzeyde olup birçok nitelikleri karakterinde
taşımakta olan kişilerdir. Aşağıda bunlarla ilgili teorik olarak bir
derleme yaptım. Kültürlü her insanın bu niteliklerin tümünü taşıyamayacağı
kesindir. Ancak bir çoğunu da karakterinde taşıdığını düşünüyorum.
* Doğal yapılarından gelen veya içinde yetiştikleri ortamdan
edindikleri bilgi edinme isteği ile doludurlar. Öğrenme çabaları
sınırsızdır. Bu nedenle çok okurlar. Her konuda bilgi sahibi olmak
isterler. Meraklı ve araştırıcıdırlar. Sürekli bilgi birikimlerini
artırırlar böylece kendilerini geliştirirler. Bundan dolayı kendilerini
sürekli yenilerler.
* Felsefe ise olmazsa olmazlarıdır. Çünkü felsefe düşünme
yapımızı ve şeklimizi yetkinleştirir. Dünyayı daha kolay anlamamızı
ve yorumlamamızı sağlar. 'Felsefi düşünce, insanlığın geçmişini, şimdiyi
ve geleceğini anlamak için kritik bir araçtır.' Bu nedenle kültürlü
insan tanımı için önemli ve hayati bir eşiktir. Konfüçyus, Sokrates,
Spinoza, Nietzscihe, Bertrand Russel, Jean Paul Sartre ve daha birçok
felsefe insanının kitaplarından az veya çok okumak ve bilgi sahibi
olmak önemli bir aşamadır. Kimse sizin bu kitapları ezberleyip
tekrarlamanızı beklemeyecektir. Zaten siz onların alt yapısını özümsemiş
olacaksınız.
* Felsefeye bulaşmak zaten sizin olaylara derinlemesine bakmanıza
ortam hazırlayacaktır. Sentez yapabilip çözüm üretebilir bir seviyeye
gelmenizi sağlayacaktır. Çünkü analitik düşünebilme kapasiteniz artacaktır.
Kendi kendinize beyin fırtınası yapabilirsiniz. Sorgulayan, eleştiren,
yaratıcı, objektif olacaksınız.
* Kültürlü insan evrensel düşünür. Evrensel değerler ile kendi
ülkesindeki değerleri sentezleyen kişidir. Kendi ülkesinin gündemini takip
eder, dünyayı takip eder.
* Gezgin bir karakterleri vardır. Çünkü durağanlığı sevmezler.
Yeni yerler, medeniyetler, insanlar görür, onları gözlemler geçmiş tarihle
tanışır ve farklı kültürlere elleri ile gözleri ile beyini ile dokunur.
* Onaylamadığı fikirleri de öğrenir. Karşısındakini dinler.
Kendisi de anlatırken ona birşeyler öğretir. Kibar, yumuşak ve
hoşgörülüdürler.
* Yazarken ve konuşurken dili çok iyi kullanırlar.
* Kendileri herhangi bir sanat dalı ile profesyenelce ilgilenmese
dahi tüm sanat dallarına meraklıdırlar. Resim, müzik, edebiyat ve diğer
disiplinler konusunda derinlemesine bilgi birikimleri olmasa da yorum
yapacak kapasiteleri vardır. Yaşadığı toplumun folklorik yapısını bilir.
Toplumsal, yaşamakta olan kültüre yabancı değildir.
Kültürlü insan tanımının çerçevesini çok geniş tutmuş olabilirim.
Bunların tümünü yaşam tarzına dönüştürecek kişi olmayabilir. Benim için
olmazsa olmaz bilgi birikimi ile insanlara ve hayata karşı davranış
tarzımızdır. Bir toplumda kültürlü insanların çoğalması için iyi bir
eğitim sistemi ve özgür bir ortam olması gerekmektedir. Demokrasinin
gelişmediği baskıcı toplumlarda kültürel gelişme yeşerecek, serpilip
büyüyecek bir ortam bulamayacağı için çorak topraktaki cılız sarı otlar
gibi yerinde sayacaktır.
Kültürlü insanların çoğunlukta olduğu toplumlarda ise mutluluk,
huzur ve düzen içerisinde yaşamak olasılığı çok daha yüksektir ve
olması gerekmektedir.
Kültürlü insanı sınıflandırırken son olarak aşağıdaki şarkı sözleri
ile anlatılan kültürlü! kişileri de unutmamak lazım.
Bu hafta şiir yerine sahte kültürlüleri ti ye alan Cem Karaca nın
şarkı sözleri ile finali yapıyorum.
Sağlıcakla kalınız.


Her zamanki köşenizde
Önünüzde viski ve havuç
Ve bir eliniz çenenizde
Kaşınız hafifçe yukarıda
Bakışlarınız ne kadar bilgiç
Hiçbir şey üretemeden
Sadece eleştirirsiniz

Sinemadan siz anlarsınız
Tiyatrodan, müzikten
Heykel, resim, edebiyat
Sorulmalı sizden
Ekmeğin fiyatını bilmezsiniz
Ama ekonomi, politika
Karılarınızı döverken siz
Ne kadar bilimselsiniz

Bu yaz yine güneydeydiniz
Bol rakı, güneş ve deniz
Herşey bir harikaydı
Ancak yerli halkı beğenmediniz
Burda da, orda da o aynı barlar
Hep o aynı yarım porsiyon aydınlık
Aynı çehreler, aynı laflar
Vallahi hiç değişmemişsiniz