Kıbrıs meselesi yarım yüzyıldan uzun süredir aynı cümlelerle tartışılıyor: Federasyon, müzakereler, ortak devlet, çözüm iradesi…
Rum lider Hristodidis’in, Cumhurbaşkanı Erhürman’ın ortaya koyduğu dört maddelik şartlara “ön koşulsuz müzakereler” cevabını vermesi de bu ezberin bir devamı.
Ancak artık herkes çok iyi biliyor ki bu adada federasyon fikri, Rum tarafının gerçek siyasi iradesiyle örtüşmüyor.
Sadece Rumların istemediğini söylemek de meseleyi eksik okumaktır.
Bugün Rum tarafının en önemli stratejik ortağı olan İsrail’in de federasyon fikrine sıcak bakmadığı apaçık ortadadır.
Doğu Akdeniz’de değişen dengeler, enerji koridorları, güvenlik mimarisi… Tüm bunlar, iki toplumun ortak bir devlet çatısı altında birleşmesi fikrini jeopolitik olarak da zayıflatıyor.
Evet, federasyon Anan Planı’nda da masadaydı, Crans Montana’da da konuşuldu.
Ancak “dünün güneşiyle bugünün çamaşırı kurutulmaz.” Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da söylediği gibi, şartlar değişti ve gerçeklik artık çok daha farklı.
Bugün Güney’de sokaklarda bayraklarımız yakılıyorsa, toplumlar arası güven tabanı giderek eriyorsa, hala federasyon masalını tekrarlamak gerçekçilikten uzak bir siyasi konfor alanı olmaktan öteye geçmiyor.
Adada çözüm isteniyorsa işe önce hakikati masaya koyarak başlamak gerekir. Federasyon modası geçti. Bunu gerçekten isteyen de yok; çünkü kimsenin işine gelmiyor.
Rum tarafı tek egemenliği paylaşmak istemiyor, uluslararası tanınmışlığını riske atmak istemiyor. Türk tarafı ise güvenlik endişelerini ve siyasi eşitliği sağlayacak bir yapı görmüyor.
Tam da bu nedenle Rum basınında yer alan ve Ankara’nın Cumhurbaşkanı Erhürman’a “iki devletin gevşek bağlarla çalışacağı bir işbirliği konseyi” önerdiği iddiası aslında yeni dönemin ruhunu yansıtıyor.
Fena mı olur? Adayı iki halkın işbirliğiyle yönetmek mümkün olamaz mı? Su yönetimi, enerji, doğal afet koordinasyonu, ekonomik işbirliği… Bugün bile fiilen sürdürülen pek çok ortak alan var.
Çözüm olsun ya da olmasın, işbirliğine muhtacız. Sadece biz değil, Rum tarafı da muhtaç. Gerçekçi olan, iki devletin kendi varlıklarını korurken ortak çıkarlar doğrultusunda birlikte çalışabileceği esnek modelleri tartışmaktır.
Kıbrıs’ta artık hayali formüllerin değil, gerçekçi ve uygulanabilir modellerin zamanı geldi. Bizden söylemesi…