Brüksel'de yağmurlu bir gecede, saat 02:56'da, AB liderleri Ukrayna'yı önümüzdeki iki yıl ayakta tutmak için finans piyasalarından 90 milyar avro borçlanma konusunda anlaşmaya vardılar. Haftalarca süren tartışmalara hakim olan asıl plan bir kenara bırakıldı. Brüksel'de 16 saat süren zirvede Rusya'nın dondurulmuş devlet varlıklarının Ukrayna'ya gönderilmesi konusunda asıl plan üzerinde anlaşmaya varılamadı.
* * * *
Uluslararası Para Fonu'na göre, Ukrayna gelecek yıl 71 milyar avroluk bir finansman açığıyla karşı karşıya. Yeni plan, Ukrayna'ya gelecek yıl 45 milyar avro sağlayacak. Kalanı 2027'de verilecek. Ama yeni plan ucuz olmayacak. AB'nin finans piyasalarından alacağı krediye yıllık 3 milyar avro faiz ödemesi yapmasının beklendiği söyleniyor. Bu kredi, AB'nin ortak bütçesi tarafından garanti altına alınacak.
* * * *
Basit bir ifadeye, AB bütçesi üye hükümetler tarafından finanse edildiği için ortak borçlanma planı çerçevesinde AB vergi mükellefleri yılda 3 milyar avro borçlanma maliyeti ödemek zorunda kalacak. Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Slovakya, bloğun diğer 24 ülkesiyle birlikte bu borç yükünü paylaşmayacak. Komisyon hafta başında, 24 ülkeye ortak borçlanma için yasal bir zemin sağlayacak olan 'geliştirilmiş işbirliği' adı verilen bir öneri sunacak.
* * * *
Ukrayna'nın Avrupa'dan ne zaman para almaya başlayacağı henüz netleşmedi, ancak ülke bahar aylarında oluşacak bütçe açığını kapatmak için bu paraya acilen ihtiyaç duyuyor. Ukrayna'nın gelecek yılki bütçesi 71 milyar dolarlık bir açık öngörüyor. Bu açığın yaklaşık yarısı, IMF, Dünya Bankası’ndan sağlanan mali yardımlarla karşılanmış durumda. Kalan yarısı, AB’nin yeni krediyi onaylamasından önce henüz güvence altına alınmamıştı.
* * * *
Hemen soru şu; Ukrayna hayati bir can simidi niteliğindeki bu borcu nasıl geri ödeyecek ve ödeyecek mi? Ukrayna, ancak savaş bitip Rusya savaş tazminatlarını ödediğinde borcu geri ödemek zorunda kalacak. Bu da pek olası görünmüyor; bu da AB'nin borcu sürekli olarak yenileyebileceği veya borcu geri ödemek için dondurulmuş Rus varlıklarını kullanabileceği anlamına geliyor. Gelecekte de olası görünmüyor.
* * * *
Sonuç olarak, Ukrayna‘ya fon sağlanması güvence altına alındı, ancak AB'nin büyük çoğunluğunun istediği şekilde değil. Bu yüzden Avrupa Birliği'nin itibarı bir darbe daha alabilir. Politika analistleri 'Avrupa bir zayıflık sinyali gönderdi, bu sinyalin hem Moskova'da hem de Washington'da yankı bulması muhtemel. Ayrıca bu kırılganlık küresel politikanın zorlu bir döneminde gerçekleşiyor‘ diyorlar.
* * * *
Zirveden çıkan sonuç Ukrayna savaşına dahil olan herkesi memnun etti mi derseniz, kulağa ne kadar garip gelse de bir bakıma her büyük aktör bir şeyler kazanarak ayrıldı. Zelenskiy ihtiyacı olan parayı aldı, ki en önemlisi de buydu. Avrupa, Ukrayna'yı destekleme sözünü yerine getirdi. Rusya‘nın dondurulmuş varlıkları ona karşı kullanılmayacak. Ve Trump'ın, gelecekteki bir barış anlaşmasında bu varlıkları koz olarak kullanma seçeneği hâlâ mevcut.
* * * *
Kendisi şu anda Jens Stoltenberg görevi devralana kadar Münih Güvenlik Konferansı'nın başkanlığını yürüten eski Alman diplomat Wolfgang Ischinger Deutschlandfunk radyosunda yaptığı açıklamada, ''AB‘nin güvenilirliğinin, kararlılığının ve uluslararası alanda saygın bir aktör olarak hareket etme yeteneğinin bedeli söz konusu. Burada bu biraz kayboldu‘ diyordu...
* * * *
AB Konseyi'nin ve İskandinav bloğunun dönem başkanlığını yürüten Danimarka Başbakanı zirvenin ardından, ‘Ukrayna'ya desteğimiz garanti altında‘ dedi ama zirve öncesi Polonya Başbakanı’nın sözleri Avrupa’nın Ukrayna’ya bakış açısını gösteriyordu. ‘Basit bir seçim, ya bugün para, ya yarın kan. Ve sadece Ukrayna'dan bahsetmiyorum. Avrupa'dan bahsediyorum‘ diyord. Başbakanın vurgulamak istediği şey Rusya’yı çamurlu savaş alanlarında durdurmak için şimdi Ukrayna’ya para ödeyelim. Ne kadar acı...