DSÖ’nün verilerine göre insanların dörtte biri mutlaka kansere yakalanıyor. Özkıran: ‘Stratejimiz, tedavinin tamamıyla Sağlık Bakanlığı’na bağlı kurumlarda yapılabilmesi.’

* Faydalı: ‘Erken tanı hayat kurtarır’ Çağlar: ‘Kanser = ölüm’ olarak algılanıyordu.’ Kocaismail: ‘Erken teşhisle hem vatandaş, hem devlet maddi ve manevi olarak korunabiliyor’

(T.A.K -Tuğçe Ülkü): Çağın vebası olarak nitelendirilen kanser hastalığı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Dünyada milyonlarca insanın ölümüne sebep olan ve uzmanlarca kalp hastalıklarının ardından 2. önemli ölüm nedeni olarak gösterilen kansere karşı savaş KKTC’de de devam ediyor. Kansere yakalanmadan önce yapılması gerekenlerle ilk belirtiler, erken teşhisle kazanılacak hayatlar konusunda halk bilinçlendiriliyor; sağlık kuruluşlarıyla sivil toplum örgütlerimin işbirliği giderek artırılıyor.

DONANIMLI BİR ONKOLOJİ MERKEZİ İÇİN DÜĞMEYE BASILDI

Kanser tedavisinin dışa ihtiyaç duyulmadan ülke içerisinde yapılmasının tıbbi tedaviyi destekleyici en büyük etken olacağı görüşünden hareket eden Sağlık Bakanlığı, bu konuda adımlar atıyor. Şu anda bakanlığa bağlı sağlık kurumlarında verilemeyen hizmetlerin özel kurumlardan alınması konusunda olanaklar sağlanıyor. Bunun yanında, Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi bünyesindeki tam donanımlı bir Onkoloji Merkezi kurulması için de çalışmalar başlatıldı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre insanların dörtte biri hayatlarında bir gün mutlaka kansere yakalanıyor. Erkeklerde en sık görülen kanser vakalarının başında prostat, kadınlarda ise meme kanseri geliyor.

KANSER, TEK BİR HÜCRENİN KONTROLSÜZ BÜYÜMESİNDEN

Hücrelerin ve dokuların, organizma tarafından denetlenemeyerek anormal biçimde çoğalması ve çoğalan öğelerin genellikle bulundukları yerlerden başka yerlere yayılması sonucunda ortaya çıkan tüm lezyonlar kanser olarak tanımlanıyor.
Kanser, tek bir hücrenin kontrolsüz büyümesinden meydana geliyor ve bu hücreler normal kontrol mekanizmasını kaybederek sürekli çoğalıyor.
Dünyadaki ve ülkedeki uzmanlar, erken tanının hayat kurtardığına vurgu yaparak, herkesin, özellikle de risk grubundaki insanların düzenli olarak taramalarını yaptırmaları için çağrı yapıyorlar.

UZMANLAR ERKEN TANININ ÖNEMİNE VURGU YAPTI

TAK muhabirinin kanser konusunda görüşlerine başvurduğu Sağlık Bakanlığı Müdürü Ümit Özkıran, Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Müdürü Hatice Faydalı, Temel Onkoloji Uzmanı ve Sağlık Bakanlığı Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Kanser Savaş Birimi Sorumlusu Mine Çağlar ile Kanser Hastalarına Yardım Derneği Başkanı Raziye Kocaismail de kanser konusunda erken tanının önemine vurgu yaparak, vatandaşlara düzenli olarak tarama yaptırmaları konusunda çağrıda bulundu.

HEDEF TEDAVİNİN KKTC KURUMLARLA YAPILABİLMESİ

Sağlık Bakanlığı’nın politikası ve ülkedeki genel durum hakkındaki sorularını yanıtlayan Sağlık Bakanlığı Müdürü Ümit Özkıran, bakanlığın kanser konusundaki stratejisinin, “tedavinin tamamıyla bakanlığa bağlı kurumlarla yapılabilmesi” şeklinde olduğuna işaret ederek, buna rağmen Sağlık Bakanlığı bünyesinde kanser hastalığının tedavisiyle ilgili bazı eksiklikler olduğunu söyledi.
Bakanlığa bağlı bir onkoloji merkezinin bulunmamasının en büyük eksiklik olduğuna dikkat çeken Özkıran, kanser hastalarının teşhisi için ellerinde bulunan mevcut cihazların bir kısmının da geçen yıl meydana gelen sel dolayısıyla zarar gördüğünü anımsattı.
ONKOLOJİ UZMANI İÇİN ÖZEL HASTANEDEN HİZMET ALINIYOR

Sağlık Bakanlığı Müdürü Özkıran, şu anda Sağlık Bakanlığı bünyesinde onkoloji uzmanı bulunmadığını, onkoloji konusunda iki özel hastaneden hizmet alındığını anlatarak, uzmanların Çarşamba ve Cuma olmak üzere haftada 2 gün hastaların tedavilerine katkı koymak amacıyla Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu hastanesinde hasta baktığını söyledi.
Onkoloji için hasta takibini ise Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışmakta olan Dr. Özlem Gürkut’un yaptığını belirten Ümit Özkıran, Gürkut’un dışarıdan gelen onkoloji uzmanlarıyla birlikte hastaların tedavi profillerini çıkarttığını ve ardından hastaların uygun merkezlere sevk edildiğini kaydetti.
Özkıran, “Bakanlığımızın görevi, uzmanların yönlendirmesiyle hastaların tedavisinin uygun görüldüğü şekilde yurt içinde veya yurt dışında yapılmasını sağlamak” dedi.

RADYOTERAPİ DIŞ DESTEKLE ÜLKEDE SAĞLANABİLİYOR

Kemoterapi hizmetlerinin şu anda Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde yapıldığını anlatan Özkıran, radyoterapi tedavilerinin ise dışarıdan hizmet alımı şeklinde ülkede yapılabildiğini vurguladı.
Kanserle savaş konusunda ise, bakanlığın vatandaşına her zaman yardımcı olma adına elinden gelen tüm imkanları seferber ettiğini söyleyen Bakanlık Müdürü Ümit Özkıran, “Şu anda Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi’nde mevcut erken tanı merkezi vardır ve bu merkez kansere yönelik taramalarda bütün vatandaşlara yardımcı olmaktadır” dedi.

SAĞLIK BAKANLIĞI HER SENE KANSER TARAMALARI YAPAR

TAK muhabirinin görüşüne başvurduğu Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Müdürü Dr. Hatice Faydalı da, Sağlık Bakanlığı’nın her sene kanser haftasında ülke genelinde kanser taramaları yaptığını, bu çalışmaların PSA ve Smear testi olarak sürdürüldüğünü anlattı. Son zamanlarda yapılan araştırmalarda KKTC’nin kanserin en yaygın olduğu ülkeler arasında gösterilmesinin dikkate alınması gerektiğini belirten Faydalı, kanserde erken tanının çok önemli olduğunu ve yapılan çalışmalarla halkın bu konuda geçmişe göre daha çok bilinçlendiğini söyledi.
Geçen yıl yapılan taramalarda oldukça fazla sayıda patolojik bulguya rastlandığına işaret eden Faydalı, “Halk bu konuda ne kadar bilinçlenirse, kanseri erken yakalama oranı o kadar artacak” dedi.

GAİTADA GİZLİ KAN İÇİN ÖRNEK VERMEK İSTEYENLER

PSA ve Pop Smear taramaları yanında gaitada gizli kan tetkiklerinin de ihmal edilmemesi gerektiğini ifade eden Faydalı, 29 Nisan’a kadar yapılacağını duyurdukları taramalarda isteyen vatandaşların gaita örneği de verebileceklerini söyledi.
Gaita örneği vermek isteyen vatandaşların 3 gün et, balık, tavuk ve demir içeren gıdaları tüketmemeleri gerektiğine dikkat çeken Faydalı, bağırsak kanserinin erken teşhis edilmesi halinde tedavisi en kolay kanser türlerinden biri olduğunu kaydetti.

GÜNÜMÜZDE HER KANSER TÜRÜ ÖLÜMLE EŞDEĞER DEĞİL

Kanser hastalığı, hastalığın teşhis ve tedavisi konusunda TAK muhabirinin sorularını yanıtlayan Temel Onkoloji Uzmanı ve Sağlık Bakanlığı Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Kanser Savaş Birimi Sorumlusu Mine Çağlar da, kanserin önemli bir halk sağlığı problemi olduğuna işaret ederek, kanserin ülkede ve dünyada başı çeken hastalıklar arasında bulunduğunu kaydetti.
Çok faktörlü bir hastalık olan kanser konusunda, Sağlık Bakanlığı ve sivil toplum örgütleriyle korunulabilir faktörler konusunda eğitim çalışmaları yapıldığını belirten Çağlar, Dünya Sağlık Örgütü’nün kanserle başarılı mücadelede atılacak adımlar konusunda önerileri bulunduğunu, bunların en önemlisinin ise “Kanser Kayıt Sistemine” geçilmesi olduğunu söyledi.


SAĞLIKLI BİREYLERE ÖZEL RANDEVU SİSTEMİYLE HİZMET

Sağlıklı bireylere özel randevu sistemiyle hizmet verdiklerini ifade eden Çağlar, kadın ve erkeklerde farklı tarama programları oluşturduklarını ve dünyada erken tanısı mümkün olan türler açısından taramalar yaptıklarını kaydetti.
Dünyada olduğu gibi KKTC’de de cilt, meme, rahim ağzı, rahim, tiroit, bağırsak, akciğer, prostat kanseri gibi türlerin sık görüldüğünü vurgulayan Mine Çağlar, “bu kanser türlerinin erken tanısı mümkün ve kişi tarafından bazı şikayetlerle fark edilebilir” dedi.

ERKEN TANI İÇİN KİŞİLERİN KENDİNİ İYİ TANIMASI ÖNEMLİ

Erken tanı için kişilerin kendini çok iyi tanıması, vücutta meydana gelen herhangi bir değişiklik halinde doktora başvurulması gerektiğinin altını çizen Çağlar, bağırsak alışkanlıklarında meydana gelen değişiklikler, kramp şeklinde ağrılar, özellikle sabah sancıları, ishal, ardından kabızlık atakları, kanlı dışkı, kanlı ishal, karında şişkinlik, tokluk hissi, kilo kaybı gibi şikayetlere dikkat edilmesi gerektiğini, bunların bağırsak kanserinin habercileri olabileceğini söyledi.

BELİRTİLER HER ZAMAN KANSER OLMAYACABİLİYOR

Belirtilerin her zaman kanser olmayacağı gibi, başka bir hastalığın belirtileri de olabileceğine dikkat çeken Çağlar, “Erişkinler olarak doktora gitmekten korkmamalıyız” dedi.
Mine Çağlar, kanserden ve bütün hastalıklardan korunmak adına yapılacak en önemli şeyin sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmak olduğunu ifade ederek, “Döneminde yetişen sebze ve meyve tüketmek, tahıl, yağsız et, süt, ve süt ürünleri (az yağlı) posası alınmamış ürünler tüketmek, hamburger, kebap, salam, sosis, döner gibi hazır yemeklerden uzak durmak, yemekleri ve etleri kavurur tarzda kızartmamak, çok pişirip siyah yapıya ulaşmadan tüketmek, yemek oranlarına dikkat etmek, sporu yaşamsal alışkanlık haline getirmek, stresle birlikte yaşamayı öğrenmek, güneş ışınlarından bilinçli faydalanmak, sigara içmemek ve içilen ortamlarda bulunmamak.”

ETKİNLİKLER 29 NİSAN’A KADAR DEVAM EDECEK

Kanser Hastalarına Yardım Derneği Başkanı Raziye Kocaismail de, kanser haftasının önemine dikkat çekerek, etkinliklerin kanser hakkında farkındalığı arttırmak amacıyla yapıldığını kaydetti.
Kanser haftası nedeniyle bir çok etkinlik yapıldığını ifade eden Kocaismail, 29 Nisan’a kadar devam edecek etkinlikler çerçevesinde, derneğe ve hastalara gelir elde etmek yanında vatandaşları taramaya tabi tutuan çalışmalara da imza attıklarını söyledi.

10 PROSTAT, 21 DE POP SMEAR PATOLOJİK BULGUSU

Derneğin Sağlık Bakanlığı ile 1998 yılından bu yana kanser haftasında tarama programları gerçekleştirdiğini anımsatan Kocaismail, 2010 yılında yapılan prostat ve pop smear taramalarında 10 prostat, 21 de pop smear patolojik bulgusuna rastlandığını kaydetti.
Her yıl yapılan taramalarda ve kendilerine başvuran hasta sayısıyla ülkdeki kanser hastalığı artışının fark edilir boyutta çoğaldığını gördüklerini ifade eden Kocaismail, yapılan taramalarla kanserin erken teşhis edilebildiğini, erken teşhisle hem vatandaşları, hem de devleti maddi ve manevi olarak koruyabildiklerini söyledi.

HASTALARIN ARTIK GÜNEY KIBRIS’A İHTİYAÇLARI KALMADI

Sağlık Bakanlığı ile yapılan protokolle özelden hizmet alınmasıyla kanser hastalarının radyoterapilerinin artık ülkede yapılabildiğine de dikkat çeken Kocaismail, hastaların artık Güney Kıbrıs’a ihtiyaçları kalmadığını vurguladı.
Hastaların kemoterapilerini zaten Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devet Hastanesi’nde alabildiklerini anımsatan Kocaismail, onkoloji hizmetleri için ise Türkiye’den uzmanların Lefkoşa Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde hasta baktığını söyledi.
Kocaismail, “Tedavi konusunda mutluyum, ama bu konuda daha da iyi olmamız lazım. Tarama konusunda ise gerçekten iyi bir noktadayız. İnşallah her konuda kendimizi daha da geliştireceğiz” şeklinde konuştu.