Ziya: Muhalefetteyken insanlar konuştuğunuzu daha iyi algılarlar, iktidara geçtiklerinde sanki konuştuğunuz o insanlar değildir

Hasan Hastürer’in Ada TV ekranlarında gündemdeki konu başlıklarını yorumladığı Hasan Hastürer ile Bu Gün ve Son Nokta programına Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın Genel Müdürü Zeki Ziya konuk oldu. Ziya KTHY’nin geçmişinde yapılan hatalar ve KTHY kurtarılamaz mıydı konusunda samimi açıklamalarda bulundu. Hastürer’in sorularını yanıtlayan Zeki Ziya’nın açıklamaları şu şekilde oldu:

KTHY’yi özetlemek istedim, aslında siz bir milatsınız, KTHY’de görev üstlendiğiniz dönemde geldiğiniz zaman size deselerdi ki dersinizi çalıştınız, KTHY nerden 1997’ye geldi? KTHY’ye baktığınızda memleketin yapısından hiçbir farkı yoktur, bu ülkenin basit bir özetidir. Her şeyhas bel kader gerçekleşir, benim oraya gelmem de has bel kaderdi benden sonra gelenler de. Bu hasbel kaderler içerisinde şanslı dönemler vardır, şanssız dönemler vardır. Bilinçli yapılmış bir şey var mı benim bildiğim dönemde kimse talip değildi. Çünkü paraya ihtiyacı vardı vs. Sonra Ümit Utku dönemi, berbat bir dönemdi her şeyin sonu işareti olduğu dönem. Serdar Denktaş’a yaptığı hakaret ne yenilir ne yutulurdu.

İKTİDARA GEÇİNCE SANKİ DE O İNSANLAR DEĞİLDİR KONUŞTUĞUNUZ: Biz bunları aldık, bizim avantajımız neydi, Kıbrıslı yönetim kurulu üyeleri çoğunluğu vardır. Ben genel müdürdüm Kıbrıslıydım, başarıyı dışarıda aramak bu işte 74’de kurulup 2009-10 senesinde batırılmış şirketin en başarılı dönemi tüm idari mekanizmasının Kıbrıslıların elinde olduğu dönemidir aslında. O zaman bu şirket alınırken Kıbrıs Türk hava yolarının finansla yapısını bozulması devir alındıktan sona değildir aslında, 2005 yılı bütçesi hazırlandığında ki o dönem özelleştirme idaresindendi yönetim kurulu üyeleri çıkan bütçe 2005 yılı için zarardı zaten. 6 milyon dolar zarar bütçe hazırlandı, hazırlayan arkadaşlara dediler ki olmaz, kara geçirin. Talimatla kara geçmez bir şirket, sahte bütçeyle geçirildi, 200-300 bin dolara kara geçirildi emirle. Dönemin maliye bakanına biz şahsen, sayın bakan biz geliriz başkası gelir adamlarına talimat ver, bu geçen bütçenin altına yazsınlar bu zarar bütçesi, yarın öbür gün birileri çıkacaklar diyecekler ki biz bunlara karda şirket verdik, zarara soktular diyecekler. Yapamadılar, biz rapor yazdık ve dedik ki bir sene zarar edecek ertesi sene başa baş gidecek, ondan sonra gerekli düzeltmeleri yaparsanız kâra geçecek. Ama kime söylediniz, duvara söylediniz. Muhalefetteyken insanlar konuştuğunuzu daha iyi algılarlar, iktidara geçtiklerinde sanki o insanlar değildir konuştuğunuz.

2004’e kadar diyelim, CTP 2004’de fiilen KTHY’de taraf oldu yani onun öncesinde sizler DP kanadı operasyonumuydu sizin gelmeniz? Benim gelme operasyonum ne Demokrat Parti’ydi, ne UBP ne CTP’ydi yönetim kurulunun başkanıydı görev veren. Ankara’da okudum, Sözer Beyle o zamandan tanışırım Kıbrıs’ta iş yapmaya başlayınca biz de muhasip olduğumuz için bizlerin kapasitesini bildiği için bu görevi alırken de bize teklif etti.

ŞİRKET BECERİKSİZLİKTEN BATIRILDI

Oraya gelen süreç içerisinde çok iyi mi yönetiliyordu? Bizim geldiğimiz sene 60-70 milyon dolar zararla kapattı ümit utku, sahte hesapla onlar kara geçirirdi, ondan sonra geçerek hesapları yaptırdık biz onun da zarar olduğu ve zaten batmış durumdaydı bu şirket ve sermaye artırımı yapılmasa da bu gün yapılan işlevin aynısı yapılmasa da aynısı yapılacaktı, iflası ilan edilecekti. Önemli olan paranın doğru kullanılmasıydı, 2004-2005’den sonraki süreçte belki de üç katı sermaye girişi vardı bu şirkete ama ne oldu mevcut para gitti bir yığın da borç biriktirdi üstüne, bu şirket beceriksizlikten batırıldı biri çalıp da koymadı cebine. Doğal karşılarım çünkü birilerini orayı idare etmeye görevlendirirken bir takım beklentileriniz olması lazım, senin görevlendirdiğin adamın kalifikasyonu yoksa doğal olan da batmasıdır. Bu adamı oraya gönderdiysen, bu şirketin doğal süreci de batmasıdır.

KTHYsizlerin operasyonu olmasaydı 98-99 yıllarında batacaktı? Tabi ki batacaktı.

Siz geldiniz ve işe başladınız, aslında o dönemde filo da çok sağlıklı değildi…Ben operasyona girdiğim anda operasyonu %20 küçültmeydi. Gelirler %20 civarında düşürdük. Fizible olmayan operasyonları durdurduk. Gelirleri %20 oranında düşürürken giderleri %60 oranında düşürdük, ustalık oradaydı. Bu da otomatik şirket kara geçti. Fizible olmayan uçaklar da iade edildi.

İşaret ettiğim havacılık sektöründe bütün operasyonlarda büyük para döner…Niçin dedim has bel kader şanslı dönemlerdir, 100 milyon doların üstünde ‘turnoveri’olan bir şirkete 10 TL aylık ücretle yönetim kurulu üyesi atarsanız her şey açıktır. Eğer bir şirketin politikasını belirleyecek olan bir yönetim kurulunu leblebi parasına atarsanız hiçbir şey elde edemezsiniz. O başarı has bel kaderdi. Getirdiniz Sözel Özer’i onun şansına Kıbrıs’tan atanan adamlar tamamdı, üçü el birliği yaptı benim gelmeme itiraz etmediler vs. işler yürüdü.

Sancı yaşamadınız mı? En büyük avantajımız herkesin ümidi kesmiş olması, bu şirketi devr alırken hastalıklar belliydi. Bu şirketten çıkarken yönetici sayısı 25’di özelleştirilirken 160’dı. CTPbunu alırken bu hastalıkları görerek aldılar. Bunlar şirketin özelleştirme kitabında yazan değerlerdir. İdareye getirdiğiniz adamlar da sahte bütçeye onay veren adamlardı. Siyasi amaçlı adam getirdiğinizde siyasi gözlükle atanmış getirdiğiniz bakış açısı farklı. Şirketin zararda olduğunu gördün, ilk yaptığın icraat 14. Maaşı verdin. 13. Buçuk maaştı bizim dönemimizde biz onu kaldırmaya çalışırdık, özelleştirildi siyasi atama yapıldıbaşına 14. Maaş verildi, zararda olan şirkete. Bizim dönemimizde kıdem tazminatını da kaldırdık, bu mantalite ile zarardaki şirkete ekstradan 14. Maaşı verirsen, sendika olarak da bunu alırsan, kafanı duvara vuracağını bilirsin.

FATURA SİYASİ OTORİTENİN

Kim batırdı peki şirketi, ille de bir partiye bağlamaya gerek var mı?Mecliste de sordular, başladım partilerden gideyim bir tanesine dedim ki heyecandan masana da gelecek. Siyasi otoritenindir fatura, meclisindir köşe başında.

ŞİRKET BATARKEN HİÇBİR SİYASETÇİ ARKAMIZDA DURMADI

98’de de bu iş bitti dedikleri an bir operasyonla bu işi temizlendi ve son dönemde de UBP geldi, niyeti temiz olsaydı yine kurtaramazlar mıydı? Her aşamada kurtarıldı, kurtarmaya niyetiniz varsa kurtarırsınız ama batarken de içinde prim yapmaya çalışırsanız hala daha odur durum ve batmışının üstünden prim yapmaya çalışırlarsa o zaman ekonomik akıldan yoksundur bunlar. Kurtarırsan oy alacağım içindir, amaç kurtarmak değildir. Nihai hedef popülist politikalardadır, o zaman da hiçbir şansınız yoktur. Şanslı bir dönem gelir, batmıştır şirket 3-5 kafası çalışan adam rastgele bunun içindedirler, iyi niyetlidirler, şirketi bir noktadan alıp bir noktaya gelirler. İştahını kabartısınız ama. Sırf bu yüzden kimseye para vermediğimiz için şirketten batarken de hiçbir siyasetçi arkamızda durmadı.

EN BAŞARISIZ NASIL OLURUN ÖYKÜSÜ

KTHYhisseleri devralındığı zaman verilen söz tutulmuş olsaydı? KTHYvar olacaktı, en az %60-70 Pazar payı olacaktı. Bizi dinleseydiler kimseye muhtaç olacakdeğillerdi. Siz, %76 Pazar payı ve kasasında 35 milyon dolar olan şirketi devraldınız ve batırdınız. Batarken pazarpayınız %46’nın altındaydı, bırakın kasanızda para yoktu, dünya kadar sermaye enjeksiyonuyapılmıştı şirkete onları bitirirsiniz artı 100 milyon doların üzerinde borç yazdınız ve gittiniz. Bu bir başarısızlık açısından değerlendirme yapmaya çalışırsanız en başarısız nasıl olurun öyküsüdür bu.

İNANMADIĞINIZ DUAYA AMİN DEMEYİN:Gayet net, inanmadığınız duaya amin demeyin, siyasi amaçla size verilen hiçbir emri dinlemeyin. Eğer siz bir işin sorumluğunu üstlendiyseniz ve yapıyorsanız inanmadığınız işe amin demeyeceksiniz, birinci Zeki Ziya’yı temizlediler, ikincisini temizlediler, üçüncüsünde cesaret edemezler…

Ölümün arkasından konuşulur mu? Dinimize göre konuşulmaz ama bir de işin hukuki tarafı var. Eğer bu ölüm doğal bir ölüm değilse bu ölümün nedenlerin ortaya çıkarmak için hukuki ya da adli tıpla beraber bir araştırma yapılır. Eğer bu araştırma devam ediyorsa fiili, fiziki ölüm gerçekleşse bile toprağa verilmez, toprağa verilse bile topraktan alınır ve tahlil edilir, otopsi tekrar tekrar yapılır, hatta özellikle Şili’de yaşanan insan hakları ihlalinden sonra bu tür suçlarda zaman aşımını ortadan kaldırdılar. Konumuz Kıbrıs Türk Hava Yolları. KTHY 74’den sonra bir anlamada daha bayrağımızı bile şekillenmeden bayrak taşıyıcı bir hava yolu şirketi oldu. Sıkıntılar oldu, onları aştı ve bizi dünyaya bağladı. Bu bağlamda hepimiz için ayrı bir değeri oldu Kıbrıs Türk Hava Yollarının. Havacılık çok ayrı bir sektör, çok farklı bir sektör. Uzman işi olan, pratisyenbirinin dokunamayacağı bir iş. Ama biz KTHY’yipolitikanın arka bahçesi de ön bahçesi de yaptık, gancellinin içini dışını siyaset anlamında KTHY’ye bulaştırdık. Sadece Kıbrıs Türk siyasetinin değil,Türkiye siyasetinin de tatmin odaklarından biri oldu. Pas bilet uğruna hava yolarının yönetimine girmek isteyenler oldu. Başkaları daha büyük hesaplar yaptı. Havacılıkta her türlü operasyonun ciddi anlamda parasal bedeli var. Artı veya eksi yönde bu süreç içerisinde KTHY kendi bayrağını değil KKTCbayrağı da değil istifa bayrağını çekene kadar geçen süre içerisinde bir dönem var ki o dönemde başarılı oldu. Bu dönem 1998-2002 arasında kucaklayan bir dönemdir. Bu dönem içerisinde KTHY Yönetim Kurulu Başkanı Sözer Özel’di Türkiye’den atanmış Kıbrıslı Türk’tü. Genel Müdür Zeki Ziya idi. Zeki Ziya’nın kurmay ekibi bir partiden bayrak taşıyarak gelen insanlar değildi. Hem operasyona hem finans hareketi bakımından nitelikli insanlar bir araya geldi ve kimse bu ekibe gözünün üstünde kaşın var diyemedi ve KTHY sonundaUBP’nin kucağında öldü. 800 dolayında çalışan işsiz kaldı, bunların bir kısmı İngiltere’dekiler tazminatını aldığından bahsediliyor, Türkiye’dekiler ise ortada kaldı. KTHY şimdi meclis araştırma komisyonu raporuyla tartışılıyor. KTHY’yiCTP mi UBP mi batırdı, bende diyorum ki bir süreç batırdı. KTHY ile ilgili yazdığım yazılarla kitap yapabilirim. Ancak ben ne yazarsam yazayım benim bilgilerim sınırlıdır. Konunun bileni ile konuşmak istedim, bizim amacımız bilgiyi size taşımaktır. KTHY ile ilgili konuşacak bir kişi varsa o da Zeki Ziya’dır.

Hastürer: Zeki Ziyayı dinledik, KTHY kurulduktan sonra 97-98’de batma noktasına geldi, Hatta Sözer Özer Ankara’dan görevlendirildiği zaman, o zaman Ankara’da ANAP dönemiydi, Kıbrıslı Türk olarak Yönetim Kurulu Başkanı olarak geldi, Genel Müdürü Zeki Ziya Kıbrıslı Türk, yardımcılıklarına da Kıbrıslı Türk her şeyiyle Kıbrıslı Türk olarak batmaktan kurtarıldı şirket. Demek ki o zaman da doğru işler yapılmasa batırıldı yani bir şirketi kötü devralmak batmayı mukadderata getirmezdi, her aşamada bütün mesele o meleklere emanetetmeden bir havayolu şirketini sağlıklı uçurmak.