Rusya’da Alexey M. Adında 15 yaşında bir çocuk, 21 yaşındaki Daria Evdokimova adında üniversite öğrencisi kadını birçok yerinden bıçaklayarak öldürdü.Polis, çocuk katilin yerini cep telefonu sinyallerinden kısa sürede tespit ederek evinde “PlayerUnknown’s Battlegrounds” adlı bilgisayar oyununu oynarken yakaladı.
Alexey M., cinayeti itiraf ederek, ‘insan öldürmenin nasıl bir his olduğunu bilmek istediği’ için, favori video oyunundaki bir senaryoya uyarak genç kadını öldürdüğünü itiraf etti.
(Kaynak: Hürriyet)
Yazıma böyle üzücü bir haberle başlamak istemezdim. Teknolojinin çocuklara verdiği zarara dikkat çekmek için alıntıladığım bu tarz haberlere sizler de birçok yerde denk gelmişsinizdir.Örneğin öyle sanıyorum ki Mavi Balina Oyunu’nun yol açtığı olumsuz durumlardan haberdar olmayan yoktur. Bunun gibi birçok habere konu olan ‘teknoloji bağımlılığı’ son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi bizim ülkemizde de tartışılan konulardan biri .
Bağımlılık; zararlı sonuçları olmasına rağmen, kişinin bir maddeyi kullanması ya da bir davranışı devam ettirmesi ve bunu kontrol etmekte güçlük çekmesi olarak tanımlanabilir.
Teknoloji bağımlılığı üzerine yapılan araştırmalarda; uzun süre televizyon izleyen çocukların, sosyal etkileşimlerinin zayıfladığı ve oyunlarda zihinsel faaliyetlerini etkili şekilde kullanamadıkları gözlemlenmiş.Erken yaşlardan itibaren bilgisayarla vakit geçiren çocuklarda dil becerileri kazanamama, yaratıcılığının ve hayal gücünün gelişememesi, akademik başarının olumsuz etkilenmesi gibi durumlar ortaya çıkmış. Aynı zamanda bu çocuklarda hiperaktivitenin ve saldırganlık davranışlarının arttığı görülmüş.
Türkiye’de yapılan bir çalışmada çocukların %31’inin hafta içi televizyon karşısında en az 4 saatini geçirdiği, bu oranın hafta sonları %71,7’ye çıktığı bildirilmiş (Tuncer & Yalçin, 1999).*
2005 yılında Adana’da yapılan ve 933 kişinin katıldığı bir araştırmada ise ; ailelerin %37’sinde bilgisayar, %22’sinde internet bağlantısı, %55’inde VCD veya DVD oynatıcı, %46’sında kablolu televizyon, %85’inde radyo ve %32’sinde video oyun aletinin olduğu bildirilmiş. Çocukların yaşı arttıkça bilgisayar ve internet kullanmaya ayırdıkları sürenin de arttığı görülmüş. (Arnas, 2005; Gürcan, Özhan & Uslu, 2008).*
Rakamlar size çok da şaşırtıcı gelmedi değil mi? Çünkü parkta oynayan çocukların bile bir süre sonra annelerinden telefon/tablet istediğine şahit olmuşsunuzdur.
Peki bizler teknoloji ile iç içe iken çocuklarımızı telefon, bilgisayar ve televizyondan nasıl uzak tutacağız?
-Unutmayın ki çocuğun rol modeli sizsiniz. Televizyon sürekli arka planda açık duruyor ve sizler anne baba olarak boş anlarınızı telefon ile değerlendiriyorsanız ; çocuğunuza ekran başında zaman geçirmemesi gerektiğini söylemek onun üzerinde çok da etkili olmayacaktır.
-Mümkün olduğunca çocuğunuzun teknolojik cihazlarla geç tanışmasını sağlayın. Özellikle 0-36 ay arası çocukları bu cihazlardan uzak tutmalısınız.
- Sırf çocuğunuz yemeğini yesin diye televizyon karşısına oturtmayın veya eline tablet/telefon vermeyin. (Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre televizyon karşısında yenilen yemek obeziteye neden olabiliyor.)
- Birlikte zaman geçirin.Oyunlar oynayıp, aktiviteler yapabileceğiniz zamanlar oluşturun.
- Çocuğunuzun teknolojik cihazlarla geçirdiği zamanı kademeli olarak azaltın. Spor yapması ya da bir enstrüman çalması konusunda teşvik edebilirsiniz.
- Arkadaşlık bağlarının güçlenmesini destekleyin. Birlikte vakit geçirecekleri aktiviteler planlayabilirsiniz.
- Bilgisayar ya da telefonunuzda güvenli internet uygulamaları kullanın.
- Eğer tüm uğraşlarınıza rağmen çocuğunuzun ekran bağımlılığını azaltamıyorsanız uzman desteği almaktan çekinmeyin.
*Tuncer, A., & Yalçın, S. (1999). Multimedia and children in Turkey. Journal of the American Academy of Pediatrics, 41, 27–34.
*Arnas, A. Y. (2005). 3-18 Yaş Grubu Çocuk ve Gençlerin İnteraktif İletişim Araçlarını Kullanma Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, Volume 4, Issue 4, 59-66 URL: http://www.tojet.net/volumes/v4i4.pdf, Erişim Tarihi: 28.02.2007.
*Gürcan, A., Özhan, U. Y. S., & Uslu, U. Y. R. (2008). Dijital oyunlar ve çocuklar üzerindeki etkileri. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara, 1-50.
