Bu hafta İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Profesör Doktor Sayın Gökhan Durmaz ile meslek tanıtımı ve akademik kariyer üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik. Değerli hocamız meslek seçimi ve kariyer planlaması yapmak isteyen öğrenciler için bizimle altın değerinde bilgiler paylaştı.

-Sizi biraz tanıyabilir miyiz?
Ben Gökhan Durmaz, 1976 yılında Malatya’da Öğretmen bir baba ve ev hanımı bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldim. İlk ve orta öğrenimimi Malatya’nın farklı okullarında tamamladım. Malatya Ziraat Meslek Lisesi'nden 1993 yılında mezun oldum. Aynı yıl Tarım Bakanlığı'nda Ziraat Teknisyeni olarak çalışma hayatına atıldım. Bir yıl sonra İnönü Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümünü kazandım ve 1999 yılında bu bölümden mezun oldum. 2000 yılında açılan araştırma görevlisi sınavını kazanarak üniversite kadrosuna geçtim. Yüksek lisansımı Gıda Mühendisliği, doktoramı ise İnönü Üniversitesi Kimya bölümünde tamamladım. 2009 Yılında Yardımcı Doçent, 2013 yılında Doçent ve 2018 yılında Profesör unvanını aldım. Misafir araştırmacı olarak Hacettepe Üniversitesi, University of Masacchusetts (ABD), University of Reading (Birleşik Krallık) üniversitelerinde çalıştım. Evliyim ve 2 çocuk babasıyım, iyi derecede İngilizce bilmekteyim.
-Meslek seçiminizi nasıl yaptınız? Sizi bu mesleğe yönlendiren kişi veya olay oldu mu?
Çalışma hayatımda ilk mesleğim Ziraat Teknisyenliği oldu. Bu mesleğe beni yönlendiren kişi aynı okuldan mezun olan teyzemin oğluydu. Sonrasında ziraat ile yakından ilgili olan Gıda Mühendisliği mesleğini seçtim. Bu seçimimde; Ziraat Meslek Lisesi'nde gördüğüm gıda derslerine olan ilgim önemli rol oynadı diyebilirim. Üniversiteden mezun olduktan sonra akademisyenliği seçmemde ise ilk girdiğim yüksek lisans sınavında bana yapılan haksızlık ile bende oluşturduğu motivasyonun etkili olduğunu söyleyebilirim.
-Yapılan haksızlığı fırsata çevirebilmek çok büyük bir başarı hocam. Eminim bu konuda da sizi örnek alacak birçok öğrenci olacaktır. Peki iyi bir mühendisin sahip olması gereken özellikler nelerdir? Bu mesleği seçmek isteyen öğrencilere ne gibi tavsiyelerde bulunmak istersiniz?
Bu soruya 'hangi mühendislik?' sorusunun cevabına göre yanıt vermem gerekir. Çünkü farklı mühendislik alanları farklı beceri ve ilgi alanlarını gerektirmektedir. Sözgelimi Gıda ve Kimya Mühendisliği gibi alanlarda iyi bir kimya altyapısı çok önemliyken Bilgisayar ve Elektrik Elektronik Mühendisliği gibi alanlarda matematik ve fizik temeli çok daha önem taşımaktadır. Ama bir genelleme yapacak olursak, mühendislik alanlarından birini seçecek bir öğrencinin sayısal derslere yatkınlığının yüksek olması ve analitik düşünme yeteneğine sahip olması gerekir diyebiliriz. Yine Kimya, Makine, İnşaat, Maden Mühendisliği gibi bazı bölümlerden mezun olan mühendislerin büyük oranda maden ocağı, baraj, fabrika gibi fiziki olarak zorlu sayılabilecek saha koşullarında çalışmaları gerektiğini de bilerek tercih yapmaları gerektiğini düşünüyorum.
-Gıda Mühendisliği çalışma alanları, iş ve staj imkanları nelerdir, bizleri bu konuda bilgilendirir misiniz?
Gıda mühendisliğinden mezun olan öğrencilerimizin önemli bir kısmı özel sektörde gıda üretimi yapan işletme ve fabrikalarda çalışmaktadır. Buralarda gıdaların hammaddeden son ürüne kadar işlenmesi, paketlenmesi, kalite kontrol analizleri, kalite güvence sistemlerinin uygulanması gibi konularda görev almaktadırlar. Gıda mühendislerinin iş bulabildiği diğer bir alan da kamu kurumlarıdır. Özellikle tarım bakanlığının taşra ve merkez teşkilatlarında çok sayıda gıda mühendisi istihdam edilmektedir. Gıda mühendisleri bu bakanlıkta çoğunlukla işletmelerin denetimi ve satış yerlerinin denetiminde görev almaktadır. Yine kamu ve özel sektöre ait gıda kontrol laboratuvarlarında da çok sayıda gıda mühendisi görev yapmakta ve piyasadan toplanan gıdaların kalite kontrol analizlerini yapmaktadırlar. Gıda mühendislerinin çalışabildikleri tüm bu sektörlerde staj imkanları da bulunmaktadır. Ayrıca bazı üniversitelerimizin mühendislik fakültelerinde intörn mühendislik uygulaması kapsamında öğrenciler 1 ders dönemini bir işletmede çalışarak teorik bilgilerini uygulamayla destekleme olanağına sahiptirler.
- Pandemi süreci birçok sektörde köklü değişimlere yol açtı. Bu anlamda mühendislik mesleğinin geleceğini nasıl görüyorsunuz, sizce akademisyenleri ve öğrencileri neler bekliyor?
Pandemi dönemi tüm dünyada köklü değişikliklere yol açan bir süreç oldu. Bu süreçte ulaştırma gibi kimi sektör büyük zarar görürken gıda sektörü ve bilişim sektörü gibi kimi alanlar da tam tersine daha hızlı büyüdü. Dolayısıyla bu sorunuza da farklı mühendislik alanları için tek bir cevap vermek çok mümkün değil. Ancak kendi mesleğim açısından şunu söyleyebilirim ki pandemiyle birlikte tedarik zincirinin, özellikle de gıda arzının sürekliliğinin önemi çok daha iyi anlaşıldı. Yerli üretimin ne kadar önemli olduğu, dışa bağımlı olduğumuz kalemlerin yerli alternatiflerinin geliştirilmesinin hayati önem taşıdığı anlaşılmış oldu.
Pandemi döneminin bize dayattığı en önemli zorunluluklardan biri de uzaktan eğitim ve çalışma oldu. Bu da eğitimde ve çalışma hayatında uzaktan erişimin yazılımsal ve donanımsal altyapısının öneminin anlaşılmasını sağladı. Bu alanda yatırım yapan ve pratik çözümler üreten firmalar ve ülkeler ciddi farklar yarattı. Özellikle sanal gerçeklik kullanılarak ders ve uygulamaların uzaktan yapılmasının önemi bu dönemde anlaşıldı diyebiliriz. Dolayısıyla yazılım alanının pandemi ve sonrasında en öne çıkan mühendislik alanı olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
- Kariyerinde akademisyenliği hedefleyen öğrencilere ne gibi tavsiyelerde bulunmak istersiniz?
Akademisyenlik oldukça özveri gerektiren bir meslek. Akademik kariyer yapmak isteyen öğrencilere bu sürecin sıkı bir çalışma ile özel hayatlarından fedakarlık yapmalarını gerektireceğini söylemem lazım. Ancak diğer taraftan bilimsel bilgiyle yoğrulmak, insanlığın yararına olabilecek buluşlar yapmak suretiyle ülke ve dünya refahına katkı sağlamak ve belki de en önemlisi öğrenci yetiştirerek bilginin çoğalarak geleceğe aktarılması gibi yönleri akademisyenik mesleğini cazip kılan unsurlardır. Özetle idealist olan ve çalışmayı seven gençleri akademisyen olarak aramızda görmek isteriz.
-Değerli hocam kıymetli bilgilerinizi bizimle paylaşıp öğrencilere yol gösterdiğiniz için teşekkür ederiz.
Ben teşekkür ediyor, iyi çalışmalar diliyorum.