Adriyatik denizi kıyısındaki 650 bin nüfuslu şirin Balkan ülkesini, son 30 yıl boyunca Milo Dukanoviç yönetti. Kurt politikacı siyaset sahnesindeki ilk yenilgi ile 2020 parlamento seçimlerinde tanıştı. Milo'nun önderliğindeki Sosyalistlerin Demokratik Partisi (DPS) Meclis çoğunluğunu bir milletvekili ile kaybederek iktidarı 3 yıl önce muhalefete devretmek zorunda kaldı. Yenilgi, daha sonra mahalli seçimlerde devam etti. Başkent Podgoritza dahil 14 belediye başkanlığından 10'u kaybedildi. 2023 ilkbaharında Milo bu defa cumhurbaşkanlığı koltuğundan indirildi.
* * * *
Tüm muhalif siyasi partiler/sivil teşkilatlar, farklı siyasi çizgilerine rağmen, Milo karşıtlığında bir araya gelerek, 'Şimdi Avrupa' adlı partinin 36 yaşındaki başkan yardımcısı, reformist, Batılı, ekonomist Jakov Milatoviç'i cumhurbaşkanı seçtiler. Tecrübeli politikacı Milo Dukanoviç seçmenin 'artık yeter' mesajını alarak partisinden istifayla kendisini 64 yaşında emekliye ayırdı. Yaz aylarında düzenlenen erken parlamento seçimleri son tokat oldu: Milo'suz yarışan DPS toplam 81 sandalyeden sadece 17'sini kazanabildi. Böylece Karadağ'a bağımsızlığını kazandıran ve arkasında silinmez izler bırakan güçlü siyasetçi Milo Dukanoviç dosyası rafa kalktı.
* * * *
'Şimdi Avrupa' adlı reformist parti , 11 Haziran seçimleri neticesinde 81 sandalyeli Mecliste 24 milletvekili elde ederek hükümeti kurma görevini üstlendi. Başbakan adayı Milojko Spajiç'in koalisyon hükümeti için en az 17 milletvekilinin desteğini araması gerekti. Demokratik cephe ve Arnavut azınlığa mensup birkaç milletvekilinin dahil olduğu yeni koalisyon hükümeti 44 evet oyuyla görevi devraldı. Bu şekilde Belgrad yanlısı olarak tanıdığımız Andrija Mandiç (Demokratik Cephe) Meclis başkanlığı koltuğuna oturdu. Koalisyon hükümeti, Batı Balkan ülkeleri turu çerçevesinde 31 Ekim günü Karadağ'ı ziyaret edecek olan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in gelişine yetiştirildi.
* * * *
Yeni başbakan, Karadağ'ı Avrupa'nın İsviçre'si, Uzakdoğu'nun Singapur'u yapacağını ilan ederken, muhalefet, yeni hükümetin batı karşıtı, NATO düşmanı, Kosova aleyhtarı ve Rusya yanlısı olduğunu ileri sürüyor. Avrupa Birliği ve ABD, haziran seçimleri sonrasında yeni hükümete başarılar dilediler, ancak açıklamalarından birtakım tereddütleri bulunduğu da anlaşılıyor. Hükümete ortak olan Demokratik Cephenin, Karadağ'ın Avrupa-Atlantik kurumlarına bağlılığına zarar verebilecek adımlar atabileceğinden tabiatıyla endişe duyuyorlar.
* * * *-
Peki, yeni kurulan ancak içinde tezat görüşler barındıran Milojko Spajiç liderliğindeki koalisyon hükümeti, istikrar içinde ve uyumlu biçimde çalışır mı? Pek zor gözüküyor. 4 yıllık sürelerini tamamlayabileceklerine inananların azınlıkta olduklarından eminim. Temas kurduğum Karadağ Boşnak partisi (6 milletvekili) yeni hükümetin en geç bir yıl içinde devrileceğine inanıyor.
* * * *
Yeni başbakan hükümetin önceliklerini, AB üyeliği, aktif güvenilir NATO üyeliği ve komşu ülkeler ile iyi ilişkiler olarak açıkladı. Bu çerçevede etnik ve dini tartışmalar ile vakit kaybedilmeyeceğini, ekonomik, yargısal reformlar üzerinde yoğunlaşacaklarını duyurdu. AB ile katılım müzakerelerinde en fazla ilerlemiş batı Balkan ülkesi olarak 2030 yılında Karadağ'ın AB üyesi olması için çalışacaklarını açıkladı.
* * * *
Hükümete 13 milletvekili ile dahil olan Demokratik Cephe'nin Karadağ'ın yukarıdaki önceliklerini değiştirebilecek imkan ve kabiliyeti yok. Belgrad'ın aksine Kosova'yı tanıyan ve bu komşusu ile iyi ilişkiler kuran Karadağ'ın bu saatten sonra Kosova politikasını değiştirmesi söz konusu değil. Yeni hükümetin Belgrad ile ilişkilerinde ise nispi iyileşmeler bekliyorum. Nüfusun yüzde 30 civarının kendisini Sırp kabul ettiği Karadağ'ın Belgrad ile ilişkilerini, Türkiye misali, iyi tutmasında hiçbir sakınca bulunmuyor.