Ülkemiz sahillerde son yıllarda kullanımı giderek yaygınlaşan jet-skilerle ilgili herhangi bir yasal düzenleme yok.

Ziya Nasıfoğlu

Dört bir tarafı denizle çevrili olan ülkemizde jet-ski kullanımı giderek artıyor ancak, bu hızlı ve tehlikeli oyuncaklarla ilgili herhangi bir düzenleme yasalarda bulunmuyor. Sahil Güvenlik tarafından can yeleği giymeden jet-ski kullananların uyarılması dışında herhangi bir denetim yok. Sürücüler yanında, jet-skilerin denetlenmemesi, insan hayatını tehdit edecek düzeydeki kazalara davetiye çıkarıyor.
Limanlar Dairesi Müdürlüğü tarafından, jet-skilerin kullanımına ilişkin yayınlanan bir duyuruda, 18 yaşından küçüklerin jet-ski kullanmasının sakıncalı olduğu yer alıyor.
Duyuruda ayrıca denizin çok dalgalı ve rüzgâr hızının 16 deniz mili olduğu durumlarda, jet-ski kullanılması gerektiği de belirtiliyor.
Muayene edilmeyen jet-skiler ile deniz mili hızının ne kadar olduğunu bilmeyenlere, “Olabilecek kazalardan kullanan sorumludur” adı altında bir belge imzalatılarak kiralanıyor.
Sigorta çıkarma zorunluluğu bulunmayan jet-skiler, kayıt altına da alınmıyor. Plaka numarası olmadığından, denizde yüzenleri rahatsız eden jet-skiler ve sürücüler ise tespit edilemiyor.

Yasa da yok denetim de
Limanlar Dairesi tarafından jet-ski kullanılması, kullanılmasına izin verilmesi ve kullanımının sakıncalı olduğu durumlar hakkında yapılan “3 numaralı” duyuru dışında, jet-skilerle ilgili herhangi bir düzenleme yasalarda bulunmuyor. Limanlar Dairesi tarafından verilen ‘denize elverişlik belgesinden’ sonra jet-skilerin denetimi yapılmıyor.

Sahil güvenlik uyarıyor
Sahil Güvenlik ihbar üzerine, insanların yüzmesi için şamandıralarla belirlenen alanlarda jet-ski kullananlar ve refakatindekilerden can yeleği giymeyenleri uyarıyor. Limanlar Dairesi Müdürlüğü tarafından, jet-ski kullanılması, kullanılmasına izin verilmesi ve kullanımının sakıncalı olduğu durumları, jet-skilerin kullanımına ilişkin yayınlanan 3 numaralı duyuruda açıkça belirtilmiş.

3 numaralı duyuruda ne var?

Madde 1’in (a) bendinde, Yasa ve tüzüklerde öngörüldüğü şekilde kıyı noktasından veya özel hallerde denize girilen en uç noktadan itibaren, açık denize doğru 100 metre mesafede bulunan ve şamandıra veya belirgin bir işaretle sınırları belirlenen plaj alanlarında jet-ski kullanılması veya kullanılmasına izin verilmesi yasaktır deniliyor.
Duyurunun (b) bendinde ise plaj olarak kullanılan ancak sınırları şamandıra veya herhangi bir işaretle belirlenmeyen kıyı noktasından veya denize girilen en uç noktadan açık denize doğru 100 metre mesafe içerisinde jet-ski kullanılması veya kullanılmasına izin verilmesi yasaktır deniliyor.
Madde1 de yer alan (a) ve (b) bentlerinin, (26/1993 sayılı) Plajların Kullanım ve Denetimi Yasası ile Plajlarda Kazaların Önlenmesi ve Can Kurtarma tüzüğünde yer aldığı belirtiliyor.

Yollar şamandırayla belirlenmeli

Madde 2’de ise; KKTC sahillerinde jet-skilerin kullanımı, kıyıdan veya özel hallerde denize girilen en uç noktadan denize doğru 100 metreden az olmayan fakat 700 metreyi aşmayan alanlar içerisinde yapılabilir.
Belirtilen alan haricinde jet-ski kullanılması sakıncalıdır. Madde 3’te de sahillerdeki kıyı noktalarından jet-ski kullanım alanlarına çıkışlar, iyice korunan şamandıralarla belirlenen yollardan rölanti hızda en çok 3 knot olarak gerçekleştirilmeli.

18 yaşından küçükler sakıncalı

Madde 4’te ise, 1’nci ve 2’nci maddede belirtilen yasaklar ve sakıncalar saklı kalmak kaydıyla: 18 yaşından küçüklerin jet-ski kullanması ile denizin çok dalgalı ve rüzgâr hızının 16 deniz mili olduğu durumlarda jet-ski kullanılması sakıncalıdır’ deniliyor. Bunun yanında ‘Güneşin doğuşuyla batışından sonra kullanılması da sakıncalıdır,’ diye açıkça belirtiliyor.


İşte ülkemizdeki jet-ski gerçeği:
- Rüzgar hızı 16 deniz mili olduğunda kullanılamaz ama takan yok.
- 18 yaşından küçüklerin kullanmaması gerekiyor ama kimlik sorana ender rastlanıyor.
- Muayene edilmiyorlar. Böyle bir yasal zorunluluk yok.
- Sigorta çıkarma zorunluluğu olmayan jet-skiler, kayıt altına da alınmıyor.
- Plaka numarası bulunmadığından dolayı, tehlike yaratan jet-skiler ve sürücüleri saptanamıyor.
- Sahilden en az 100 metre içeride kullanılması gerekirken, plajda yüzenlerin arasında dolaşan çok.
- Şamandralarla belirlenen dar bir yolla sahilden açılması gereken jet-skilerle ilgili bu uygulamaya uyan neredeyse yok gibi.