Rum Yönetimi, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Aleksander Downer’in 1960 garantileri konusundaki tutumundan endişeli.

* Güvenlik ve Garantiler yönü 6 Nisan Pazartesi günü AB merkezinde düzenlenecek iki günlük uluslararası konferansta masaya yatırılacak.

BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Aleksander Downer’in; Kıbrıs sorununun güvenlik yönüyle ilgili konularında “1960 garantilerini” telefuz etmeye başladığı ileri sürülürken, bu durumun Rum Yönetimini yoğun şekilde kaygılandırdığı bildirildi.
Politis gazetesi, haberi “Downer 60 Garantilerini Görüyor – Pazartesi Günü Brüksel’de Güvenlik Konusunda Uluslararası Konferans – Türkiye Tek Yanlı Müdahale Hakkında Da Israr Ediyor – Güvenlikte Geri Adım Atıyorlar” başlığıyla manşete çekti.
Aleksander Downer’in tek yanlı müdahale hakkının idamesi üzerinde çalışıyor göründüğünü kaydeden gazete, Downer’in; Türkiye’nin 1960 Garantgileri’nin devamından daha azını kabule yanaşmaması nedeniyle güvenlik yönünde önemli değişikliklerin mümkün olmadığını savunuyor göründüğünü yazdı, özetle şöyle devam etti:
“Aleksander Downer, diplomatlarla ve iki toplumdan siyasi kişilerle görüşmelerinde, Türkiye’nin garantilerin idamesinin güvence altına alınmaması durumunda çözümü kabul etmek niyetinde olmadığı andan itibaren, güvenlik başlığında önemli değişikliklerin mümkün olmadığını söylüyor görünüyor. Downer, 1960 Garanti Anlaşmaları’nın garantörlere (Türkiye, Yunanistan, İngiltere) verdiği tek yanlı müdahale hakkının kaldırılmasına da karşı görünüyor.
Özel Danışman, Kıbrıs sorununun bu konularını Ankara’daki Dışişleri Bakanlığı yetkilileriyle ve özellikle doğrudan müzakerelerde Türkiye’nin icraatlarının baş sorumlusu olan Dışişleri Bakanlığı daimi müsteşarı Büyükelçi Ertuğrul Apakan’la her görüşmesinde gerçek bir duvarla karşılaştığını gizlemiyor.
Downer’in muhataplarına söyledikleri, özellikle de güvenlik konusunda vardığı sonuç Kıbrıs Cumhuriyeti’ni ciddi şekilde düşündürüyor.

HRİSTOFYAS KARŞI

Dimitris Hristofyas, kamuoyu önünde de; yeniden birleşmiş bir Kıbrıs AB’nin tam üyesi olacağı için 60 garantileri çerçevesinin kaldırılması gerektiğini söylemişti.
Perde gerisinde Başkan Hristofyas; Zürih Anayasası’nda yürürlükte olanların tamamen terk edilmesi hedefinin tamamen mümkün olmayabileceğini anlıyor görünüyor. Ancak Kıbrıs Rum tarafı için Türkiye’nin Ada’ya tek yanlı müdahale hakkının kaldırılması; iki lider tarafından üzerinde uzlaşılacak bir anlaşmanın referandumda onaylanabilmesi için kesinlikle gereklidir.
Türkiye’nin güvenlik yönünü Kıbrıs sorununun bütün temel yönleriyle bağlantılı kılması Aleksander Downer için büyük sorundur ve bu1960’ta yürürlükte olanların revize edilmesi görüşmelerini çok zorlaştırıyor. Kıbrıs Rum tarafı güvenlik ve garantilerde değişiklikler konusunu gündeme getirmediği sürece BM için önemli bir sorun olmadı. Ancak şimdi Kıbrıs Rum tavrı değişmedi ve Kıbrıs sorununun bu yönü gerçek bir ‘diken’ haline geldi.

APAKAN’IN İSTEKLERİ

Downer’in Ertuğrul Apakan’la yaptığı görüşmelerden ve Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileriyle yaptığı temaslardan şu sonuçlar açıkça ortaya çıkıyor:
- Ankara; garantilerin güvenlik örgütüne ve garanti edilmiş nüfusların çoğunlukları ve Kıbrıs Türk devletçiğindeki sahipliği ile çözümün arı (temiz) iki kesimliliğine meylediyor. Bu; yönetim mülkiyet ve toprak yönlerini de etkiliyor.
- Türk tarafı güvenlik alanında; Türk ordusunun kışla bölgelerini de dâhil ediyor.
- Ankara; Karpaz bölgesinin de güvenliğe dahil olduğunu vurguluyor ki bu; Karpaz’ın iade edilmesi olasılığını ve hatta Kıbrıs Rum tarafının önermiş göründüğü gibi bölgenin Federal Ulusal Park ilan edilmesini hissedilir ölçüde uzaklaştırıyor.

6 NİSAN’DA MASADA

Güvenlik ve Garantiler yönü 6 Nisan Pazartesi günü AB merkezinde düzenlenecek iki günlük uluslararası konferansta masaya yatırılacak. Avrupa Politik Araştırmalar Merkezi’nin organize edeceği konferansa akademisyenler, uzmanlar ve Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye’den hükümet unsurları katılacak. Konferansta BM’nin yetkilisi; Aleksander Downer’in yakın mesai arkadaşı, AB ve Kıbrıs sorunuyla meşgul olan diğer ülkelerin temsilcileri de hazır bulunacak. İlk başta Türkiye ve Apakan yoğun tepki göstermişti ancak nihayetinde Ankara; katılımının yükseltilmiş olarak değerlendirilmemesi şartıyla bu konferansta temsil edilmeyi kabul etti.”