Kültür topluma kimlik kazandırır. Kültürdeki aşınma kimlikteki
aşınmaya neden olacaktır. Bu aşınmanın son noktası ise kimliksizleşmektir.
Geçenlerde, Face de bir video izledim. Çiçek açmış bir yasemin
ağacının önünde [ağaç diyorum çünkü normalden büyük ve bol çiçekli idi}
beş altı kadın molehiya ayıklıyordu. Ay, yıldızlarla birlikte çok uzun
yıllardır bu sahneyi izliyordu. Mekanlar değişiyor, insanlar değişiyor,
ekolojik denge, iklim değişiyor ama yasemin kokularının sarmaladığı
gecelerde molehiya ayıklama işi hala devam ediyordu. İşte bu bir kültürdü.
Kadınlar, dedikodu ile süslenmiş sohbetlerini yaparken, aralara kattıkları
kahkahaları ile zaman zaman aya ve yıldızlara seslerinin ulaşmasını
sağlıyorlardı. Her ne kadar yaşantıları bazen kötü zamanlara denk gelse de,
ruhsal çöküntü evresinde olsalar da bu kahkahalar hayata sarılarak ayakta
kalabilmeleri için elzemdi.
Kültürü sadece bilgi birikimi olarak düşünürsek´ bir sebzenin
ayıklanıp saklanmasını kültür olarak değerlendirmek çok basit gelebilir.
Fakat bu örnekte olay bunun ötesindedir. Yardımlaşma, sosyalleşme, sohbet
mevcuttur. Kültür zamanın süzgecinden geçerek insan etkileşimleri sonucu
bizden önceki nesillerin bize bıraktıkları, bizden de sonraki nesillere
bırakılacak olan davranış şekilleri, yaşam tarzı, bilgi birikimi ve
hayatımız içerisinde yerlemiş alışkanlıklarımızın tümünü kapsamaktadır.
Kültür kavramı çok geniş bir yelpazeyi içermaktedir. İnsana bakış
açımız, hukuk anlayışımız, çevre bilincimiz, geleneklerimiz, sanatsal
üretimlerimiz, kullandığımız dilimiz, lehçemiz uzun zaman dilimlerine
yayılarak süreç içerisnde şekillenmiştir.
'En geniş tanımıyla kültür, bir toplumu ya da toplumsal bir grubu
tanımlayan belirgin maddi, manevi, zihinsel ve duygusal özelliklerin
birleşiminden oluşan bir bütün ve sadece bilim ve edebiyatı değil, aynı
zamanda yaşam biçimlerini, insanın temel haklarını, değer yargılarını,
geleneklerini ve inançlarını da kapsayan bir olgudur.' (UNESCO, 1982).
Maddi ve manevi olarak yaratılan ve devamlılığı olan herşey
kültür olarak düşünülebilir. Kendi ülkemiz için bir miktar örnek verebiliriz.
Yazları yapılan panayırlar. Düğünler, düğünlerde para takmak. Zeytin yaprağı
ile tütünmek. Altı aylıkta bebeklere kına yakmak. Yaya geçidinde durmak.
Bayramlarda aile büyüklerini gezmek. Sorunları yumruklarımızdan yardım almadan
çözmek! Yemek kültürümüz macunlar, çeşitli otlardan turşular. Çocuklarına
maddi manevi ömür boyu destek olmak. Geniş bir insan kesiminin avcılığa
olan ilgisi. Ve daha pek çok örnek verilebilir.
Diger bir konu, geçmişte kültür denebilecek bazı davranışlar
o anlar için normal sayılabileceken şu an tuhaf karşılanabiliyor.
Bugünün bazıları ise yarın tuhaf karşılanabileceği gibi. Bunlara da birkaç
örnek verebiliriz. Geçmişte, ısınma ve yer problemi nedeni ile büyükbaş
hayvanlarla aynı ortamda yaşamak. Evleneceği insanın yüzünü gürmeden söz
kesilmesi. Ölünün üzerine makas, bıçak konulması. Tuvaletlerin evin dışına
yapılması. Geceleri ıslık çalmanın şeytanı çağırması. Bu örnekleri
çoğaltmak mümkün.
Bir ülkenin farklı bölgelerinde farklı kültürel davranışlar
dahi görülebilir. Kentlerle kırsal arasında, turizmin yoğun olduğu ve
dışardan gelen insanlarla etkileşim olan yerlerle, dışa kapalı yerlerde,
eğitim düzeyi, ekonomik durumu düşük veya yüksek bölgelerde ve bunun
benzeri nedenlerle bölgeler arasında farklılık gözlenebilir.
Fakat herşey gibi kültür de değişiklik ve dönüşüme uğrayabilir.
Bunun çeşitli nedenlerle gerçekleşmesi mümkündür. Bunlar, dünyanın
küreselleşmesi neticesinde tüm uluslarla etkileşim içerisine girmek.
Ülkeye dışardan gelen yabancı ve farklı nüfus popülasyonlarının çoğalması.
Yönetici erk'in veya farklı devletlerin toplumu istediği şekilde tasarlamak
amacıyla yönlendirme yapması. Eğitim düzeyindeki yükselme veya düşme.
Ekonomik koşulların iyileşmesi veya kötüleşmesi. Ve çeşitli başka nedenlerle
halkların kültürel yapısında değişiklik olabilir. Bu değişiklikler olumlu
veya olumsuz yönde olabilir. İleriye veya geriye doğru olabilir. Yerleşmiş
kültürümüzü bozacak, yozlaştıracak dıştan gelen olumsuz davranışların
alışkanlık haline gelerek, sürekliliği sağlanarak kültür tanımı içerisine
girmesi olasılığına karşı direniş gösterilerek kendi kültürümüzü korumamız gerekmektedir.
Dünyanın geldiği nokta da kapalı toplum olarak yaşamak mümkün
olamayacağına göre etkileşimlerin olumlu olanlarını kabullenip
içselleştirmemiz yararlı olacaktır. Ancak kendi geçmişimizden gelerek
halen yaşamakta olan müsbet kültürümüzü de koruyup devam ettirmek
görevimiz olmalıdır.
Kültür ve kültürlü olmak birbiri ile örtüşen kavramlar değildir.
Kültür topluma ait bir olgudur. Kültürlü olmak ise bireyle ilgilidir.
Bireyin bilgi birikimi ile ilgilidir. Kültürlü bireyler çoğunluk oldukca
tolum da kültürlü bir toplum sıffatını alacaktır.
O zaman haftaya kültürlü olmayı inceleyelim.
Sağlıcakla kalınız.

İki şiirimden kısa iki bölüm
(...)Başaklar sararmış
ağustos böcekleri sarmıştır dört bir yanı
yaz yaza benziyor şimdi.
Sandalyeler yine kapı önlerinde
molehiya ayıklıyor kadınlar.
Ve güzelim yasemin kokuları.(...)

(...)Adam,
taşıyordu beni her gece
göğüs kafesinin üzerinde.
Kokum vurdukça burnuna
çekiyordu içine derin bir nefes.(...)